Muhasebeyê Panc Seran

Panc seri ra ver aşma teşrîna verêni de mi heyatê xo de yew qeraro weş da û mi ino blog akerd. Ino qerar, qerarê tewr raştanê ra yewî yo ke mi heyatê xo de girewto. Ez ewro xo dima ewnîyena û pizeyo safî ra vana, çi weş ke mi ino blog akerdo.

Panc serî ra ver qerarê akerdişê ino blogî mi de nişka ra peyda bi û mi yew heyeceno şîrin reyde nuşteyo ewilîn nuşt. Ay wextan mi ra bivatinê, ti ko ino blogî de panc ser vîyarnî, qet mi bawer nêkerdinî. Labelê ina aşma teşrîna verêni reyde panc serî mi tîya de qedîyayî.

Ewtîya de panc serî xo temamkerdiş, mi de hîsê serkewtişî virazeno. Ez wexto ke inê cûmleyan nusena, hîso ke qelbê mi de tewr vîş virazîyeno, hîsê serkewtişî yo.

Hewlê xo reyde xirabê xo reyde mi panc serî temam kerd. Ino panc serî de yew aşmi bî ke mi nuşteyê a aşmi sereyê a aşmi de nuşt. Yew aşmi zî bî ke nuşteyê aye, aşma binê rê mend. Tayê aşman de zî moral û motîvasyonê mi ca de bi û mi di nuşteyê weşanayî. Labelê semedê her aşmi ra tewr tayê yew nuşte weşanayîş, mi rê sey yew odew bi. Eke ez nizdîyê peynîya yew aşmi ameya û mi hema nuşteyê a aşmi nêweşanayo, qelbê mi de aqilê mi de yew bêkeyfeyi, bêreheteyi virazîyaynî. Zereyê mi de yew hîsê temamnêbîyayîşî peyda bînê.

Ewro wexto ke ez xo dima ewnîyena, eke ez bi hawayo serkewte ino blog de sera pancini resaya, wesîleya qaydeyê ‘’her aşmi tewr tayê yew nuşte’’ reyde mi ino kerdo. Çimkî ino qayde yew bar milê mi wenaynî. Seke şima zî zanê semedê serkewtişê yew xebati ra, biqayde û biîstîqrar xebetîyayîş zaf mûhîm o. Mi zî rojo ewilîn ra xo rê ino qayde rona û biîstîqrar heta ewro mi dewom kerd.

Heto bîn ra sewbina çîyê estê ke dewomkerdişê ina xebati de tesîrê înan mi ser estbîyo. Înan re yew, wareyê nuştekî yê ziwanê kurdî de bêîstîqrareya xebatan a. Ê ke ziwanê kurdî reyde eleqedar benî weş zanê ke ino ware de bêîstîqrareyi, bi hawayo îstîqrar dewam keno. Yew kovari, rojname yan zî yew komxebati yew heyecan û daşinasnayîşo pîli reyde destpê kena. Labelê zafê di hîrê hûmari bile zor veynenî. Ina kemaneya wareyê nuştekî yê ziwanê kurdî, semedê ino blogî de dewom kerdişî ra yew quwwet dano mi. Kare nêmcetî û nêmxebatî, hewesê kesê ke wazenî semedê ziwanê kurdî ra çîyêk bikerî, şiknenî. Labelê mi de ina rewşi tam ters a. 

Yewna çîyo mûhîmo ke semedê îstîqrarê ino blogî ra hêz dano mi, eleqeyo kêmo ke nuşteyanê mi nawnîyeno yo. (Nuştox tîya de peşmirîyaJ) Ez raya ewilîn a ke behsê eleqeyê nuşteyanê xo kena. Eya, goreyê mi eleqeyo ke nuşteyanê mi nawnîyeno kêm o. Tayê nuşteyê mi estê ke 30-40 ray wanîyayî… Ino zaf yew hûmara şenik a. Kê wexto ke bi hawayo pêroyî ewnîyenî zî, acêr qayme her nuşteyê mi dormareyê 70-80 ray wanîyeno. Tabî ez wanîyeno vana, labelê inê hûmarî, hûmarê tiknayîşî yê. Beno ke tayê mêrdimî lînkê nuşteyan tiknayo, labelê bi temamî nuşteyî nêwendo yan zî qet nêwendo.

Nuşteyê ke ez ino blog de nusena ge ge yew di rojê mi gînê. Heta ke mi şina, ez sereyê xo ser dejnena û wazena ke çîyêko biqalîte biveja orte. Labelê hewna zî hûmara wendişê nuşteyan nêzêdîyeno. Beno ke ez tayê çîyan xelet kena, nêzana. Labelê ino problem, tene problemê mi nîyo, ez ino zî zana. Çimkî wareyê nuştekî yê ziwanê kurdî de problemê tewr girdan ra yewî zî kêmbîyayîşê eleqe yo. Ina rewşa xirabi beno ke moralê kesê ke ziwanê kurdî ser şuxulîyenî, bikêmna. Labelê ey mi ewtîya de zî tam ters o.  Hûmara wendişê nuşteyan mi rê qet mûhîm nîya. Raşta zî ez kêm kêm hûmara wendişê nuşteyanê xo ra ewnîyena. Labelê ez wazena ke nuşteyê ke ez ande înan ser o sereyê xo dejnena, wa dahîna vîş însanan biresî û dahîna vîş însanî înan ra havil biveynî.

Nika ez wazena nuşteyanê ino panc serî tesnîf bikera. Teşrîna verêni ya 2019î ra heta ewro ino blog de 67 heb nuşteyî weşanîyayî. Muhtevaya inê nuşteyan ez şina inawa îzah bikera:

-          5 nuşte: Rexneyê roman/hîkaye ûsn

-          12 nuşte: Sey estanik, mesela, deyîr, destan ûsn çîyê folklorîkî

-          15 nuşte: Ceribnayîşo edebî(deneme)

-          5 nuşte: Hîkaye

-          5 nuşte: Krîtîk

-          13 nuşte: Rexneyê fîlmî

-          8 nuşte: Vîrameyîş

-          4 nuşte: Nuşteyî sewbina nuştoxan

 

Bi hawayo pêroyî kê şinê 67 heb nuşteyan inawa tesnîf bikerî. 

Ewro ra pey amancanê mi ra yewî zî muhtewaya nuşteyan zêdnayîş beno. Heta ke mi şina ez dahîna nuşteyanê zengîn û rengînan reyde ko blog bixemelna.

Sey ino nuşteyê mi yewna nuşte, ewro ra panc seri dima ko ino blog de biweşanîyo. Yanî ez ino nuşte ra pey, inawa yew nuşte ko wexto ke des serî ino blogî qedîya binusa. Mela ez û şima ma pîya ay rojan biveynî. Mela linga ino blogî kerra ver nêkewa!

Ez tîya de ino nuşte qedinena û wazena ke cêr de ca bida nuşteyo ke tewr ewilî ino blog de ameyo weşanayîş. Ay rojî ra heta ewro panc serî vîyartî û zaf çî bedilîyayî. Ez semedê ino ra wazena ke şima panc seri tapa bera. Bêrî ma şêrî 27 teşrîna verêni 2019î…

27/10/2019 
Semedê Destpêkerdişê Ra

Semedê  xwu weş  îfade kerdîş, fikiranê xwu eşkera kerdiş, yew pelê înternet   akerdiş rewna mi vîr de yo. Ha ina roce ha ayê roce, mi tim sebixna û pawit, mi ecizeyi kerd. Axrik mi hîz da xwu û qeleme girewt  xwu dest. Şima zî zanê ke destpê kerdiş, nîmeyê serkewtişo. 
Pekî nîyetê mî çiyo? Ez wazena se bika?
Bi kilmî inê pelê xwu de ez her çî xwu nûsena.Yew sîndorê mî çino.Tîya de ez, kitaban, fîlman, belgefîlman û xebetanê zazakî ûsn. şîrove kena. Her çiyo ke mî waşt ez şîrove bika, ez kena. Qelema xwu tapa nêverdena. Mesela û hîkayeyan, idyoman, vateyê verînan û edetê kurdan ke mî eşnawitê, goştaritê, ez ewtiya de nûsena. Ez bi xwu awuqata. Hetta ke, gûcê qelema mî bes ke, ez meseleyanê hûqûqê, inê meseleyan ser şîroveyanê xwu û derheqê hûqûqê Tirkiya de zî nûsena. Beno ke şima inê humariteyanê mî ra teber, sewbina çiyan zî ewtîya de biveynî. Bi kilmî yew sîstematîk taqîp nêkena ez.
Kar û gûreyê bêqûsûr zî çino elbet.
La ino gûreyê mî de ko qûsûr dahîna zaf bo. Çinkî ziwanê ma hema tam nêronişto. Problemê çaresernêbîyayî zafi .Ez bî xwu zî tam hakîm ziwan niya. Ez semedê bonderbîyayişê zazakî hîç nêşîya yew qurs.Tena ez bi xwu kitaban ra bonder bîya. Semedê ino ra, ez nika ra efê xwu wazena şima ra. Qusir û xeta mî ra, ef û mexfîret şima ra. Ez şîroveyan, rexneyan û peşnîyazanê şima ra zî akerdeya û pawena. Nîyetê mi o yo ke, dêsê Zazakî de yew kerra zî ez rona. Eger ez serbikewa se, zaf keyfweş û zerrîweş bêna. Heta ke mî ra ame, ez xwu ver dana.Homa ardîmkar bo. 
Bêziwan cûye nêbena. 
Biciwîyo ziwanê ma. 
Biciwîyo Zazakî ,Kirdkî,Dîmilkî û Kirmanckî...!

TI GEDEYANÊ XO REYDE ZAZAKÎ QAL KENÎ ?

Sereyê tebaxê 2019î bi. Yew germê cehnimî estbi. Datê mi Evnasir û lajê ey Pîrani de yew qezaya trafîkî kerdi û wirdî zî birîndar bîbî. Datê mi hewaleyê Fakûlta kerd, lajê ey zî berd nêweşxaneyê Araştirmayi. Ina qaza ra yew roj dima ez şîya Dîyarbekir ke wirdînan dîyarmana. Ewilî ez şîya nêweşxaneyê Araştirmayi.

Van Gogh

Araştirma de mi dayzayê xo dî û ez odeyê ey ra vejîyaya, ameya korîdor. Korîdor de sey mi mêrdimê ke ameyî ziyaret, ronişte bî. Yew encika mi, çand heb datzayê mi û sewbina yew di mêrdimî weyra de bî. Mi înan reyde tereqnaynî ke mi dî o ame ma het. Linga raşta ey seqet bî û wexto ke rayîrraşînê sereyê destê xo yê raştî tim ina linga xo ra naynî. Herhal destê xo ra quwwet girewtinî. Rîyê ey de yew peşmirîyayîşê weş estbi. Wayirê yew rîyo rind bi û gijikê ey zî kêm kêm sipî bibi. Emrê ey dormareyê çewres çewres panc bi. Labelê emrê xo nênawnaynî.

Ame ma het û sere û çiman ser ma pêrinan tek tek persa. Akrabayê ke mi het bî hema hema pêrinan ey şinasna, labelê mi kerd nêkerd mi nişna ey vejo. Esil bi xo mi rê şinasî ameynî. Mi dahîna ver ino merdim dîbi. Labelê ne vîr ameynî mi key dîbî ne zî mi vîr ameynî mi kura de dîbi. Seke dahîna ver yew di ray mi ey hewnê xo de dîbi. Inawa şinasî ameynî rîyê ey.

Ma het tayê vindert û dima şi zereyê odeyê datzayê mi. A gami ez datzayan ra yewî ra persaya;

-          Gelo ino merdim kam o? Mi kerd nêkerd nêame mi vîr.

Encika mi nameyê ey mi ra va û dewom kerd;

-          Kufarb(yew dewa Pîranî ya) ra yo û ino heşt seri ke ha peyberî de yo. Newe veredîyayo.

A gami hêdî hêdî ame mi vîr ke ez kura ra ino merdim şinasnena. Seranê ke ez şînê Pîran lîse, tim ameynî mehlaya ma datanê mi het. O zî sey datanê mi sîyasetî de aktif bi û semedê ino ra ameynî datanê mi reyde têhet. Datê mi zaf ey ra hes kerdinî. Nika zî senî ke weyra de ame ma het, encika mi, datzayê mi zaf hûrmet ey nawna. Kê ca de ti ra fehm kerdinî ke zaf mêrdimêko pank o. Pankeya ey daybî rîyê ey ro.

O şi zere û ma teber de teraqa xo domnayi. Çand daqqayan dima vejîya. Ame ma het û va;

-          Ez semedê Evnasirî ra ewtîya ra şona Fakûlta.

Zatenî ez zî Araştirma ra gerek bişînê Fakûlta datê xo het. Mi ey ra va;

-          Ez zî şona Fakûlta keko, bî ma pîya şîrê.

Dima tek tek xatir encika mi ra û datzayan ra waşt, ma pîya vejîyayî Araştirma ra.

Senî ke ma binaya Araştirmayi ra vejîyayî, mi destpê kerd ez tira persan persaya. Mi merak kerdinî, tam çandi ser peyberî de mendo, kura de mendo, çîra mendo? Tek tek cewabê ino persanê mi da sebirî reyde. Seke encika mi zî vatbi heşt serî peyberî de mendo û ino yew hefte ra ver vejîyayo. Zafanê kinarê Karadenîzi de peyberan de mendo û hetê gardîyanan ra zaf ezît dîyo inê peyberan de.

Teraqi mîyani de mesela kewti sîyasetî. Ez persanê xo yê klasîkan persaya;

-          Gelo şima peyberî de zazakî wanaynî, zazakî xebetîyaynî ûsn ?

Persê mi zafanê inawa bî. Mi ey rexne kerdinî ke çîra ehemmiyet nêdaynî ziwan. O zî fekê weşî reyde goreyê xo cewabê mi daynî. Qalê ey ra kê fehm kerdinî ke vano, ewilî xoverrodayîşê polîtîk, dima xoverrodayîşê kûltir û ziwan. Vatinê serkewtişê polîtîk çinê bo serkewtişê kultirê zî nêbeno.  Cayêk de ez yew perso krîtîk ey ra persaya. Mi va;

-          Keko ti gedeyanê xo reyde zazakî qalkenî?

Labelê wexto ke ez ino pers persaya, mi va ko cewabê ey îllehîm pozîtîf bibo. Çimkî Kufarb de pîl bîyo û zazakîya ey tirkîya ey ra weşêr a. Herhal sey xo yew xanima zaza reyde zewejîyayo û îllehîm gedeyê ey zî weş zazakî zanê. Wexto ke perse xo persaya, inawa fikirîyaynî ez. Mi dî va,

-          Zazakî weş fehm kenî û ge ge qal kenî.

Mi vera inê cewabê ey de heyretê xo zor bela limit. O ke inawa va mi xo bi xo va, herhal cenîya ey zazakî nêzana ke gedeyanê xo reyde zazakî qal nêkenî. Labelê inawa yew mêrdimo polîtîk ke seran reyde peyberî de mendo, senî gedeyanê xo reyde ziwanê xo de qal nêkeno, ez şaş bîya.

Ma inawa yew teraqa weşî reyde Fakûlta resayî. Bile mi nêzana ay rayîr senî qedîya. Çimkî fekê ey zaf nemir bi û kê qayil bînê ke ey reyde bitereqnî. Ca de zera kê ey rê bînê germin.

Ay rojî dima mi mehla de yew di ray behsê ey akerd. Eylekê ma derheqê ey de zaf qalê weş kerdinî. Heta yewî va, pêro Kufarbi yew kinar, o yew kinar.

Çand aşmi dima rojêk ez dekewta Facebookî ke mi rê îstek erşawito. Mi qebul kerd û ez dekewta profîlê ey. Yew video bar kerdibi ke aîleyê xo reyde rojbîyayîşê yew gedeyê xo barkîn kerdinî. Mi video akerd ke full tirkî qalkenî yewbinan reyde…

Seran dima yew roj datê mi Evnasir reyde ma teraqnaynî ke ez persaya ey ra, mi va;

-          Dato ay merdim nêaseno, xebera şima ey ra est a? Rewşa ey senîn a?

Dato va;

-          Ey rê yewna dosyaya sîyasî ameyi akerdiş û o zî şîyo Yunanîstan. Aşman reyde weyra kamp de mendo û dima xo Swîs(Îsvîçre) resyano. Nika weyra de maneno.

Ez rewna ra nêdewketinî Facebook. Dato ke inawa va mi Facebook rona û ez dekewta hesabê ey. Ez dekewta ke çi biveyna… Swîs ra çand heb fitrafê xo bar kerdbî ke tek telê sîya nêmendo gijikê ey de. Sipî bîyo se vewri… Ey reyde 2019î de têhet ameyîşî ma ser ra di hîrê serî yan vêretbî yan nêvîretbî. Ande wextêko kilmî de senî gijikê ey ande sipî bîyo aqilê mi nêgirewt.

Mi hesabê ey tikêna stalk kerd ke wextirawext fitrafê Kufarbi bar kerdbî…  Koyî, dereyi, leweyî, qorîyî ûsn yê Kufarbi bar kerdbî tim… Yew wextî ra pey mi dî ke gedeyê xo zî girewtî xo het.

Ay rojî ra pey ez key dekewtinê Facebook, hesabê ey ra ewnîyaynî. Her ewnîyayîşê mi de sewbina fitrafê Kufarbi bar kerdbî…

KUTIK BELEK

Hamnanî sera 2004î bi. Tam ino vîst seri ra ver… Ay hamnan mehla de yew xebati est bî. Banê di datê mi heri ra virazîyaybî û a seri wirdî datê mi tablaya bananê xo cêfînaynî û betonî ra newe ra tabla vistinî. Ez heşt new  serre bîya çini bîya. Sey mi gedeyê mehla zî camêrdan dest ra geyraynî û înan reyde xebetîyaynî. Hewna inawa yew rojî dima ma pêro xebatkarî kar caverdabi û vernîya banê datê mi Evnasirî de binê tuyera ey de şama xo werdinî.

Xebati heta fekê mexrebî ramitibî û semedê ino ra wexto ke ma şama xo werdinî, edî dîna tarî bîbî. Sey ina gami yeno mi vîr, binê a tuyeri de yew sofreyo hîra ser o erd de ma şama xo werdinî. A gami bawi Pîrani ra pey yew teksîya torosi ame fekberî. A teksî ey datê mi bî yan zî ey pîyê mi bî, nîno mi vîr. Ez vana qay ey pîyê mi nêbî. Labelê a gama ke teksî anti fekberan, weş vîre mi de menda.

Bawi reyde ez vana qay Keko zî ereba ra ame war. Keko yan zî bawi ra yewî, mi dî zereyê teksî ra yew heywano şenik vet û teber ra rona. Ewilî ma nêzana yew pisînga yan zî yew kutik o? Ma werê xo caverda o şîyê ey het ke eke yew kirte yo. Kirte ande şenik bi ke, kê vatinê qay hema newe maya xo ra bîyo. Sey yew pisîngi bile çin bi. Rengê ey sipî û sûr têmîyan bi. Labelê sûrê ey tam sûr nêbi, ‘’turuncu’’ bi.

Sereyê ey, linge ey û boca ey zaf şîrîn bi. Esas bi xo komple zaf şîrin bi. Ca de zera ma dekewti ey. Dahîna ver ma zaf kutikî miqat kerdbî. Kutiko ke tewr peyen ma miqat kerdbi, Kutik Guro bi. Ma Kutik Guroyî, Keko Mehmeşa reyde miqat kerdbi. Zafanê o wayirê Guroyî vejîyaynî, çimkî ma hema şenik bî. Cehde ser o yew ereba dabi Kutik Guro ro û geber bibi. (Semedo ke ma şafîî yê, ay wextan pîlanê ma ma ra vatinê kê nêvanî yew kutik ‘’merdo’’, kê vanê ‘’geber  bîyo’’. Ez nika ina çekuyi rojane de nêşuxilnena labelê semedo ke ay wextan ma ina çekuyi şuxulnaynî , mi waşt ke ez ewtîya de zî ina çekuyi bişuxilna. Labelê pîlê ma hema zî ina çekuyi şuxulnenî.)Semedo ke Kutik Guro geber bibi, bawiyînê ino kutik Pîran ra ma rê ardbi. Ay wextan yew kutikê datê mi Evnasir estbi ke nameyê ey zî ‘’Kutık Guro’’ bi. Labelê kutikê ma nêbi û ma rewna ra dexwaya yew kutikî kerdinî. Ma waştinê ke semedê miqatkerdişî ra yew kutik peyda bikerî. Bawiyîn zî semedê ino waştişê m ara, ma rê ay kirte ardbi.

Ez, birayê mi û gedeyê mehla ma pêro dormareyê ay kirteyî girewt ca de. Ande şîrin bi ke ma kerdinî ke ey biwerî. Ca de ma zer devisti ey. Weş mi vîr yeno ke a gam ima sofre ser ra nano  mîrazkerde girewtbi dabi ey. Tabî fekê ey ande şenik bi ke, zor şinabi biwero.

A şewi bî yan zî bade bi, nîno mi vîr; kam pana, o zî nîno mi vîr. Labelê semedo ke di renge ey bî, ma nameyê ey ‘’Kutik Belek’’ pana. Embazeya min û ‘’Kutik Belek’’î a şewi destpê kerd.

Ma ca de ey rê yew quli viraştbî vernîya mehla de. Çand wext dima banderê mehla bi û destpê kerd, kutikê datê mi reyde şewan siloyê mehla ser o lawaynî. Labelê yew lawayîşo zaf nerm û şîrîn bi. Gama ke destpê lawayîşî kerd, ma zaf keyfweş bîbê. Wexto ke lawaynî her hal xo het vatinê qay ez xof dana xerîban û înan mehla ra dûr tewşena. Labelê eke kê lawayîşê ey bigoştaritinî, kê vatinê kê şêrî alişkanê ey pey wirdî destanê xo bitewşî û ti ra hes bikerî. Ande şîrin bi.

Çar panc seri betim mi rê, aîleyê ma rê embazeyi kerdi Kutik Belek. Pîli bi, ma sewbina kutikan reyde ey verpîdaynî. Ma şînê heywanan, ma reyde ameynî û wayirê heywanan kerdinî sey yew şaneyî. Zaf yew kutiko biaqil bi. Çande xişn bînê, ande rind bînê. Rengê ey zî caran nêbedilîya û ay hewa sipî û sûr mend. Ino reng de qet kutik çinê bi ay wareyê ma de û semedê ino ra, renge xo reyde zî kutikanê binan ra cîya bi.

Kutik Guro reyde zî yew embazeya weş viraştbî. Wexto ke bawiyînê ey ard, Kutik Guro temam bi, xişn bi. Pa bi lawayîşî, heme çî Kutik Guro ra bander bi. Wexto ke pîl bi, wirdî pîya wayirê mehla vejîyaynî û pîya şînê sewbina kutikan reyde dexwa kerdinî.

Sera ke ez sinifê hewtî de bîya, yanî sera 2008î yan zî 2009î de yew rojo ke ez mektebi de ya, sey ina gami yeno mi vîr yew datzayê mi ame û a xebera xirabi day mi. Yew pîkabi vernîya mehla da cehdî ser o daybi Kutik Belekî ro û ey kiştibi… A gami mi nêzanabi ez çi hîs bikera, se bikera. Senî yew tepkî bida. Çand sanîye ez bêhîş bêhîş rîyê dayzayê x ora ewnîyaybîya. Ande ez qahrîyaybîya ke ez mektebî ra nêvejîyaya, nêşîya mehla. Linganê mi nêtewişt. Mi vatinê qay ez nêşîra meytê ey nêveyna, beno ke ina xeberi yew zûri vejîya. Labelê wexto ke paydosî de ez şîya mehla, mi dî ke xeberi zûri nîya. Kutik Belek edî ma reyde nêbi... Yewna ereba ey zî ma ra qerefnabi.

Vernîya mehlaya ma de cehde estbi û ino cehde zaf sixletin bi. Hilugilam ino cehdî ser o erebayan daynî kutikan, pisîngan û kergan ro. Ge ge daynî însanan ro zî. Dewi ra çand kesî ino cehdî ser o pirodayîşê ereba reyde gan dabi. Dahîna ver çand heb kutikê ke ma miqat kerdbî, semedê pirodayîşê erebayan ra geber bîbê. Gama ke erebeyê cehdî ser o vêretinî, kutikê ma şînê erebayan rê lawaynî û erebeyan zî daynî înan ro. Ina rewşi hema zî dewi de inawa dewam kena.

Heta ke ez pîl biba û banderê ereba ramitişî biba, mi tim sûc daynî erebeyan ro. Mi vatinê, çêra dane kutikan ma ro û înan geber kenî. Çimkî goreyê mi kutikê ma biaqil bî, sûc ey erebayan bi. Labelê gama ke mi destpê ereba ramitişî kerd, mi fehm kerd ke ino gûre inawa nîyo. Kutikî, pisîngî ûsn heywanî derheqê erebayan de zaf biaqil nîyê. Xover xo fînenê vernîya erebayan û kê qorna bicenî zî, xo nêdanî kinar. Mi fehm kerd ke sey kutikê tayê heywanî, viraştişê xo de hema banderê erebayan nêbî. Vera erebayan de nêzanaynî senî têwbigeyrî û zaran fêm nêkerdinî ke ereba, zirar dana dînan.  Tû kes nêdibi ereba senî daybi Kutik Belek ro labelê îhtîmalo pîl, Kutik Belek nêheq bi.

Kutik Belek dima Kutik Guro seran reyde emir kerd. Yew ereba zî pay linga ey nabi û zafê emire xo topal vîyarna. Heta seranê 2015-2016î emir kerd û vera extîyareyi ra merd.

Wa cayê to weş bo Kutik Belek. Ez to ra zaf çî bander bîya. Nika ez ferq kena ke, pîlbîyayîşê mi de viraştişê nasnameyê mi de Kutik Belek wayirê cayêko pîl bîyo. Zaf şansê mi estbîyo ke mi Kutik Belek reyde embazeyi kerda.

Barış Akarsu, Islak Islak û Gedeyîya Mina Honiki

Perey şewi ez cayêk de ronişte bîya. Sey heme mekanî, weyra de zî mûzîk cenaynî. A gami ez zî fikirîyaynî, gelo ez ina aşmi çi binusa blogi de. Mi dî nişka ra yew deyîra zaf şinasî destpê kerdi… Senî ke ina deyîri destpê kerdi govdeyê mi, hîşê mi nemir bi. Deyîrbazo tirk Barış Akarsu ra ‘’Islak ıslak’’ bî ina deyîri. Hema ca de mi xo bi xo va, babeta nuşteyê ina aşmi zî vejîyayi…

Klîbê ''Islak ıslak''î ra yew dîmen

Hewna inawa yew aşma temmuzi bî. Sera 2007î… Veyveyê datkeyna Nayda û datza Mehmed Tahîrî bi. Ma şewi şîbî Bîrbawkal veyve. Veyve ke qedîya ma ageyrayî keye. Fekberê datê mi Evnasirî de keynaya ey Mentîha bermaynî. Ma dormareyê ya de kom bî ke eceba çîra bermena. Mentîha hesiranê xo gurnaynî û yew kinarî ra zî qalkerdinî. Mi dî va,

- Barış Akarsu merdo.

Ma çand sanîye mat mendî. Ay wext ma pêrinan Barış Akarsuyî şinasnaynî. Çimkî ay wextan rêzêfîlmê Yalancı Yarim de sey serkarakter kaykerdinî û ma pêrinan ino rêzefîlmî taqîp kerdinî. Ma zaf ino rêzefîlmî ra heskerdinî zî. Ma xortan zer devistbî Nazi(Merve Sevi), keynekan zî zer devistbî Tarıkî(Barış Akarsu). Mentîha zî ay wextan ciwan bî û semedo ke Barış Akarsuyî ra zaf hes kerdinî, vera mergê ey ra zaf qahrîyaybî. Labelê ma zî qahrîyaybî ina xeberi ra. Lewê ma zî degeyraybî. Ez hema 11-12 serre bîya labelê weş mi vîr yeno ke mergê Barış Akarsuyî û ay halê datkeyna Mentîha zaf zorê mi berdibi.

Mergê Barış Akarsuyî dima rojan reyde televzîyonan de xeberê ey vêretinî. Qanalê mûzîkî zî hilûgilam deyîranê ey cenaynî. Inê deyîranê ey ra xususen deyîra ‘’Islak ıslak’’î zaf weş ba mi şînê. Tene vate û mûzîkê deyîri ney, klîbê deyîri zî zaf weş ba mi şînê. Ay klîb mi rê zaf cool ameynî. Ez hema zî klîb de têbestişê Barış û embazanê ey zaf begom kena. Mi ay wextan xo bi xo vatinê, ko yew roj ez zî inawa xo têbesta.

Ey ay wextan ne komputuri ne zî telefon ma dest de est bi. Gama ke deyîra ‘’Islak ıslak’’i vejîyaynî televîzyoni, ez vazdayîşî reyde şînê mi vengê televîzyoni daynî tewr peyen û dima mi vengê xo yê nêbeye reyde ‘’Islak ıslak’’ vatinê. Mi anê Barışî reyde ina deyîri vatinê, labelê tek problem vengê mino nêbeye nêbi. Mi vateyanê deyîri zî tam nêzaynî û semedo ke Barış qirrîyayîşî reyde ina deyîri vano, mi kerdinî nêkerdinî mi nişnaynî vateyanê deyîri fekê ey ra tam bander bo.

Ay wextan çalakîya ma ya tewr weşan ra yewi, dewi ra Pîran şîyayîş û înternet kafe de nêm saet zî bibo, xo sey wayirê yew komputuri hesibnayîş bi… Cay yew di mîllin pereyî ma dest kewtinî, ma pey ay peran yew di embazî şînê Pîran û înternet kafe de ay peran xerç kerdinî. Zatenî şîyayîş û ameyîşi de kes ma ra heqê rayîrî zî nêgirewtinî. Çimkî ma şenik bî. Ge ge zî malimanê mektebî yew odew daynî ma û ma semedê ay odewî ra şînê înternet kafe û wayirê kafeyi yew çıktı vetinê dayni ma. Dima zî pancas henzar(50 quriş) pereyê xo girewtinî. Ez zî fikirîyaya, mi va gelo ez şîra înternet kafe û kafecî ra vaja, wa mi rê vateyanê deyîra ’’Islak ıslak’’î vejo nêbeno ? Qay wa çîra nêbo? Mi inawa va û ez yew roj şîya Pîran. Ûçeyolê Pîranî de Yakamoz Internet Kafe estbi ke her xortê Pîranî îllehîm yew ray şîyo zereyê ino kafeyi. Mi weyra de vateyê ina deyîri kafecî ra yew A4 ser o girewtî û ez vejeya şîya dewi. Sey ina gami mi vîr yeno ay vateyanê deyîri kaxidî ra wendişê mi. Mi a gami ferq kerd ke çekuyê ke weyra de nuştinî û çîyê ke mi televîzyoni reyde telaffuz kerdinî, sey sîya û sipî yewbinan ra cîya bî:):) Mi fekê xo de tayê çekuyê bêmanayî gindirdaynî û inawa Barış Akarsuyî reyde ’’Islak ıslak’’ vatinê.

Edî yew kaxit mi dest de bi û mi şinaynî bêxeta ina deyîri biwano. Ay roj mi destpê kerd û heta şewi mi deyîri ezber kerdi. Weyra ra pey ez vana qay yew di seri bêtim, keye de mekteb de yan zî yaban de, hema kura de mi vîr biameynî, mi ’’Islak ıslak’’ pey vengê xo ke vengê qixikî manaynî, wendinî. Mi vengê xo zî zaf berz kerdinî, çimkî Barış zî ina deyîri bi vengo berzî reyde wendinî. Wendişê mi gerek ey bimanaynî...

Heyranîya mi bi Barış Akarsuyî inawa seran reyde dewam kerdi. Heta ke mi lîse de wendinî zî telefonê mi de yew karmata fitrafê ey estbî. Yew wextirawext zî profîlê mino facebookî de fitrafê ey estbi.

Ez tîya de lînkê ina deyîra weşi rona, beno ke şima zî bigoştarî.

Keso Ke Deyîra Ey Nêameya Vatişî Ser O Yew Nuşte

Însan, ge ge tayê derd û dejanê xo şinasîyanê xo reyde bar keno. Inê şinasî aîle ra benî, embazan ra benî yan zî mavajî cenî bena, waşta bena. Inawa pey barê ay mêrdimî sivik beno. Zafê mêrdimî inawa kenî. Ez zî ê mêrdiman ra yew a. Raşta zî yew yew çî wexto ke kê zereyî xo de tewşenî, sey yew gota ke hetê golaragî ra gindirdîyena, roj bi roj xişn beno.  Rîyê ino ra barkerdiş, ge ge yew çîyo rind beno. Labelê ge ge… Tayê dejî zî estê ke kê qayil nîyê tû kesî ra behsê înan bikerî. Kê qayil nîyê xo ra zî bile behsê ay dejî bikerî. Kê vanê qay wexto ke kê behsê ay dejî xo kerd, kê qiymetê ey kêmnenî. Kê ey rê îxanet kenî. Kê ey sivik kenî… Çîyo ke ino nuşte de ez behsê ey kena, inawa yew çî yo. Seran reyde mi nişna xo rê abikero ina babeti. Mi nişna xo mîyani de muhasebeya ey bikero. Ino dej key ame mi vîr, mi sereye xo ra deh kerd. Mi dûr vist xo ra û ez ti ra perraya. Mi zanaynî ke peynî peyen ino dej, mi tewşeno û edî ez nişna ey ra biperra. Çimkî perrayîşî reyde yew emir nêvêreno. Emir, semedê perrayîşî ra zaf derg o. Inawa zî bi. Dejo ke ez ti ra perraynî, ino çand seri est a ke girneyê mi ra disayo. Ez kura şona mi reyde yeno. Kê vanê qay naka ma pêrabeste ya. Her hal ez zî edî qayil nîya ti ra biperra. Labelê hewna zî ez xo tewşena û qayîl nîya fek xo ra verada. Yan zî xo însafê ino dejî rê caverda. Çimkî gerek yew şekil ino heyat bêro temomkerdiş.

Mi hesabê xo facebookî hema zî nêqefilnayo. Ez ge ge dekuwena û ewnîna maveynî însanê weyra de sekenî. Heto bîn ra ez facebook yew şeklo weşî de şuxulnena. Mi weyra de pêro bîldîrîmî padayî labelê tene yew tewir bîldîrîmê akerde verdayî. O zî bîldîrîmê rojbîyayîşî yê. Yanî wexto ke embazanê mi facebookî ra rojbîyayîşê yewî bibo, facebook mi rê bîldîrîm şaweno. Ez zî ay mêrdimî rê telefon reyde mesaj şawena û rojbîyayîşê ey barkên kena. Inawa zafê nas û dostî keyfweş bîyê ina hereketa mi ra.

O zî facebooka mi de embazê mi yo. Mi tarîxê rojbîyayîşê ey zanaynî labelê mi vîr nêamebi.7 temmûz, sey her yewşemeyî yew rojo normal bi. Ez ay roj tayê erey wariştbîya hewnî ra. Mi arayîya xo hedre kerd û ez masa ser ronişta. Mi telefon akerd ke fitrafê profîlê ey ha ekranê telefonê mi ser o yo… Bîldîrîmê facebookî de inawa nuseno: ‘’ewro rojbîyayîşê ... Sertî yo, barkên bikê!’’

Eke weş bibînê ay roj 38 serre bînê. Beno ke tayê gijikê ey rişaynî, beno ke tayê sipî bînê. Beno ke gedeyanê ey semedê ey ra pasteyê rojbîyayîşî viraştinî. Ez vana qay weşîya xo de qet rojbîyayîşê xo barkên nêkerdb

Ay roj bêtim ay bîldîrîm û fitrafê ey ke profîlê facebookî de şuxulnabi, yew kinara telefonê mi de vinderte bi. Mi kerdinî nêkerdinî mi nişnaynî ay bîldîrîm weyra ra pank bikero. Kam gami mi telefon bigirewtinî xo dest, çimê mi fitrafê ey ginaynî.

Ne mi a arayîya xo ra ne zî ay rojî ra çî fehm kerd.

Ez nêzana se beno inawa. Mi çand serî ra ver fîlmê ‘’Müslüm’’î temaşa kerdbi ke ino fîlm behsê heyatê deyîrbazo tirk Müslüm Gürses kerdinî. Yew sehneyê fîlmî de serqerekterê fîlmî Timuçin Esen yew qali kerdbî. Vatinê, ‘’kê yew yas tewşenî, yew emir vêreno.’’ Ay rojî ra ina qali nêşona mi vîrî ra. Gelo ino emir yew yasî reyde vêreno ? Qet sivik nêbeno ino bar ?

Vanê, ‘’wext, dermonê heme çî yo.’’ Ez nêzana ino nêbo nêbo ge ge tersî ra bişuxilîyo? Nêke çîr ina kuli vera vera giron bena ? Yew bîldîrîmê facebookî de merdim senî fetesîyeno?  Mêrdim senî merg reyde serî şino ? Şino şîro?

Raya ewilîna ke ez yew nuşte de behsê ina kuli kena. Mi dahîna ver inawa nêkerdbi. Beno ke nuştiş, tikêna barê mi sivik bikero. Yanî zî beno ke barê mi bêqiymet biko. Nêzana ez. 

Şeş seri ra pey ez ancax to ser nusena. Ancax mi şina hêz bido xo. Hêzê mi ewtîya de qedîno. Mi waştinê ke inawa nêbo. Mi zaf waştinî.

MAKÎNAYA DÎJÎTALI Û TELEVÎZYONA BITUBI

Vizêr perey mi Mubi akerd ke ez yew fîlm temaşe bikera. Ez sîte de tayê acê qayme şîya û mi peynî kilmfîlmê Radu Judeyî ‘’Televîzyona Bitubi(Lampa Cu Caciula – Tüplü Televizyon)’’ akerd. Radu Jude, rejîsoro romen o û welatê xo Romanya de rejîsorêko namdar o. Kilmfîlmê ey ‘’Televîzyona Bitubi’’ sera 2006î de ameyo kaşkerdiş. Rejîsor ino fîlmî reyde xo eşkera kerdo û ameyo şinasnayîş.

Fîlmê Televîzyona Bitubi ra Dîmenêk

Hîkayeya kilmfîlmê Televîzyona Bitubi inawa ya: Marianoyo hewt serre û aîleyê ey, yew dewa şeniki ya Romanya de emir kenî. Yew nimaj Mariano pîyê xo hewn ra warizneno û wirdî kewenî rayîrê şaristani ke televizyona xo ya bitubi berî tamîr bikerî. Tamîrkarê înan zî westayo namdar Bichescu yo. Fîlm, ina hîkaye ser ra awan beno.

Fîlmê Televîzyona Bitubi, yew herikîyayîşo sivik reyde rameno û zerrîzîzeya fîlmî, yew gami temaşekarî veranêdena. Têkilîya Mariano û pîyê ey, ca bi ca kê bihuyna zî zafanê kê xemgîn kena. Mariano xo rê yew amanco pîl belî kerdo û pîyê ey zî bêzeri yardimê ey keno. Dîyaloxê fîlmî, zafanê ino têverşîyayîşî pî û lajî ra yenî meydan.

Ino nuşte de ez fîlmê Televîzyona Bitubi şîrove nêkena. Mi wexto ke ino fîlm temaşe kerd û semedê televîzyoni ra xoverrodayîşê Marianoyî û vera ino xoverrodayîşî de têwgeyrayîşê pîyê Mairanoyî dî, gedeyeya mi ameyi mi vîr. Ez bi wesîleya ino fîlmî wazena behsê xoverrodayişo ke mi semedê televîzyoni ra dayo, bikera.

Yew qismê tarîxê ino xoverrodayîşê mi zî acê qayme raştê tarîxê kaşkerdişê ino kilmfîlmî yeno. Ino zî yew tesadûfêko ecêb o. Yanî sera ke kilmfîlmê Televîzyona Bitubi kaş bîyo, keyê ma de zî yew mûcadeleyî televîzyoni est bi.

Keyê ma de tewr ewilî ke mi vîr yeno yew televîyona bitubi estbî ke markaya ina televîzyoni Profilo bî. Ina televizyona ma des pancês seri ma rê xizmet kerd. 40-50 ekran estbî çin bî. Ina mêratmendeya ma eke ceyran dûşik bibînê, nêabînê. Ey dewa ma de xisusen zimistanan ceyran zaf dûşik bînê. Hema hema pêro dewijan ceyran qaçax şuxulnaynî û zimistanan de hema he ode de yew sobeyo ceyranin panaynî. Semedê ino ra televizyona ma abîyayîşî de tim problem vetinî. Ma pay tuşa televîzyoni naynî, vatinê ‘’dût dût dût dût …’’ û inawa dewom kerdinî. Heta ke ino ‘’dût dût’’ nêvindertinî televîzyoni nêabînê. Semedê ino ra zî gerek quwwetê ceyranî vîş bibînê.

Teşqaleyê ma yo tewr ewilîn televîzyoni akerdiş bi. Wexto ke ceyran dûşik bînê û televîzyoni nêabînê, ma şînê zereyê keyî de pêro makînayê ke pey ceyranî şuxulîyenî, qefelnaynî. Zafê ray ma pêro lambayî zî hewna kerdinî la hewna televîzyoni nêabînê. Inawa yew dûrim de ma şînê qato diyin û keyê damêrî de zî pêro makînayan û lambayan qefilnaynî. Keyê ma di qat bi ay wextan û qatê diyin de damêrîya ma û gedeyê aye roniştinî. Ma inawa ceyranê wirdî keyeyan komple hewnakerdinî û televîzyoni ancax abînê. Labelê ino zî garantî nêbi. Yew yew şewi bînê, ceyran ande dûşik bînê ke ma pêro heme çî biqefelnaynî zî havil nêkerdinî û ma televîzyoni ra mehrum mendinî. Ey tabî ma yew bolaga gedeyan bî. Keyê damêrîya mi de televîzyoni çin bî û gedeyê aye zî ameynî keyê ma de televîzyoni temaşe kerdinî. Ez tam hûmari nêzana la ez vana qay tewr tayê nizdîyê des ten a televîzyoni ra vindertinî. Semedê ino ra xoverrodayîşo ke ino nuşte de ez behsê ey kena, esil bi xo tene xoverrodayîşê mi nêbi. Ma pêro way û birayan, seran reyde ino xoverrodayîş ramit.

Meseleya ceyranî çand seran dima ma hal kerd. Birayê min o pîl Mehmeşa, şi Pîran ra ma rê yew yûkseltîcîya şeniki girewti û eke gama ke televîzyoni semedê ceyran ra nêşuxulîyaynî, ma televîzyoni a yûkseltîcî ra bestinî û inawa pey ca de abînê televîzyoni. Ay wextan hema hema keyê heme kesî de yûkseltîcîya xişni estbî û zafanê zî semedê inê yûkseltîcîyan ra ceyran dûşik bînê. Labelê ma seran dima ancax şina yew yûkseltîcîya şeniki bigîro. 

Makînaya antenî inawa yew çî bî.

La xoverrodayîşê ma esil bi xo makînaya televîzyoni ser o bi. Nika tirkî ina makîna ra vanê ‘’Uydu Alıcısı’’. Ma ay wextan ti ra vatinê makînaya antenî yan zî makînaya dîjîtal. Ma di nameyê panaynî çimkî makînaya antenî û makînaya dîjîtali cîya bî. Makînaya ma, makînaya antenî bî û mavajî xişneya aye sey yew kitabi bî. Rengê aye zafanê sipî bînê ke a makînaya antenî, modemanê nikayînan manaynî. Ina makîna, semedo ke pey anteni şuxulîyaynî û sînyalê xo antenî ra girewtinî, ma ti ra vatinê makînaya antenî. Makînaya antenî tewr zaf des heb qanalî nawitinî. La makînaya dîjîtali pey çanak û LNByî(Ma ino mêrat ra seran reyde vatinê ‘’elembîr’’. Hema zî ma inawa vanê labelê bi wesîleya ino nuşteyî ez nika bander bîya ke sey ‘’el en bî’’ wanîyeno.) şuxulîyena û nika zî hema zaf keyan de ina makînaya dîjîtali est a. Goreyê makînaya anteni dahîna xişn û verin a.

Makînaya dîjîtali

Televîzyona ma tewr ewilî ke mi vîr yeno pey makînaya antenî  û antenî şuxulîyaynî. Belkî hewt heş seri zî pey anteni û a makînaya şeniki reyde xoverrodayîşê ma dewom kerd.

Ewilî yew antene ma yo kehan bi û yew va û weleka siviki de ca de têwgeyraynî û sinyal vîndi bînê. Badê mi vîr yeno keko Mehmeşa, şi dewi ra yew mêrdimê ma ra antenê înan girewt û xo mil na û ma rê ard. Sey ina gami ay anteno xişn xo milnayîşê ey yeno çimanê mi ver.

Ino anteno newe yew sirixa dergi ra pakerde bi ke ez vaja a sirixi panc şeş metreyî dergi bî. Ma ino anten girewt berd ban ser o hilaya banî ra pey telan dusna. Ay roj ra pey ma ay anteni şuxulnaynî. Labelê ay mêratmende zî gandê ma vist sey ay binê. Zatenî şeş hewt heb qanal yan nawitinî yan zî nênawitinî. Nîmeyê ay qanalan zî nêmxebat nawitinî û parazîtan ra ekran nêasaynî. Ge ge aşman reyde ma yew qanalî reyde îdare kerdinî.

Antenê ma inawa yew anten bi.

Ino anteni reyde dexwaya ma ya pîli, sinyal veynayîş bi. Şewa ke yew sûra vayî leqaynî, sînyalê televîzyoni vîndi bînê. Ma vera televîzyoni de tewr tayê des heb mêrdimî bînê. A gami hema ca de ma mîyani de yew zanaye vazdaynî şînê banî ser û yewi zî cêr de paja ra sereye xo vetinî teber. Ay ke şîyo cor, sirixa anteni tewiştinî û semedo ke sirixi gudikini bî, girewtinî ina sirixi mîyanê telan ra tadaynî. Yan hetê raştî ra yan hetê çepî ra, edî senî raşt bîro. Eke anteni sinyal girewt û qanalî nawnîyayî, a gami keso ke paja ra vejeyo, venda ay binê daynî û vatinê ''tamom o, bî war''. Zafanê o ke cêr de yo, talîmatê daynî ay binê. Vatinê ‘’inawa tadi, dewom biki’’, yan zî vatinê ‘’inawa bindi şî qanalî, hetê binê ra tadi’’.  Inawa wextirawext yew xoverrodayîş ramitinî, heta ke ay qanalî tapa bêrî. Xisusen eke a gami yew dîzî yan zî fîlmo ke ma takîp kenî yan zî yew maço mûhîm televîzyoni de est o, xoverrodayîşê ma dahîna cîdî bînê û tewr zanayayê ma şînê serê banî. Wextanê normalan de semedê anten tadayîşî ra ma nowbeteki kerdinî. Mavajî eke yew şewi ez yew ray şîya û dima hewna sinyal şîyo, ina ray yewna ten şînê ban ser. Yew yew şewi bînê ke ma panc şeş ten şînê banî ser.

Hamnan vêşîr pêro mewsîman de ino sinyal tim şînê. Şewê ke ma nêvejîyaynî ban ser, kêm kêm bî. Xisusen aşmanê zimistanî de dexwa zaf giran bînê. Çimkî şewê zimistanî zaf derg bînê û bê televîzyoni kê nêhewîyaynî. Sey hamnanî kê nişnaynî şêro teber de kay û kelbit zî bikerî. Semedê ino ra zimistanan televîzyoni zaf dahîna qiymetini bînê. Labelê probleme sînyalî zî tewr zaf zimistanan de vejîyaynî vera ma. Ey vewri varaynî, şewan serd bînê. Keso ke semedê anteni tadayîşî ra şînê ban ser, perîşan bînê. Sirixa antenî ke kê tewşenî, cemed tewiştinî. Destê kê ina sirixi ra dusaynî. Yan zî vewri kewtinî sereye antenî û kok ra sinyal şînê.

Bê inê probleman, makînaya anteni zî tim makînayêka dandîk bînê. Ma şînê Pîranî ra girewtinî û çand aşmi dima veşaynî. Belkî ma inawa vîst heb makîneyî girewtbî. Ey her veşnayîşê makîna rojan reyde bê televîzyoni mendinî. Ma bawi rê, keko Mehmeşa rê yew bar lebîyaynî, ancax newe ra girewtinî. Zafanê zî keko Mehmeşa şînê makîna girewtinî. Çimkî o zî temaşe kerdinî televîzyoni. 

Televîzyoni, rojo ewilîn ra bawi rê zaf bar û kar nêbî. Eke televîzyoni bişuxilîyaynî, mexreban de vatinê ''xeberan akî, ma bigoştarî''. Eke televîzyon nêşuxilîyaynî, pitê xo nêkerdinî. Çimkî zanaynî ke hewna yew çî heremîyayo û eke yew çî vajo, pereyê ey şinê. Bawi, zirarî ra qet hes nêkerdinî. Hilûgilam ma belayê xo ey sawitinî. ''Bawo makînaya antenî veşaya.'', ''Bawo ara kablo heremîyayo.'', ''Bawo ti ma rê key makînaya dîjîtali gînê.?'' ûsn. Xisusen cûmleyî, ''Bawo ti ma rê key makînaya dîjîtali gînê?'' û ''Bawo ma rê makînaya dîjîtali bigîri.'' seran reyde fekanê ma ra nêkewtî. 

Wextanê ke ma semedê anten û makînaya antenî ra heta şew acê qayme şînê ameynî û ancax di heb qanalî temaşe kerdinî, kişt û kinarî ma de keyanê pêro datanê ma de makînayê dîjîtalî est bî. Keyê inê datanê ma de makînaya dîjîtali reyde 100-200 heb qanalî nawitinî televîzyonê înan. Qanalê ke caran televîzyona ma de nêvejîyaynî, televîzyonanê înan de her gami estbî û bê parazît bî, sey lîlikî nawnaynî. Varan zî vewr zî bivaraynî sînyalê înan nêşînî. Ina rewşi zî qasbaya ma veşnaynî. 6-7 seri ra vêşîr ma qala ''makînaya dîjîtali'' reyde kuştakewtî û hewna ina qali reyde wariştî. Labelê xemê pîyê ma nêbi. Ma ê ke ameybî xo ser, ma paleyeyi de yan zî citkareyi de tim şuxulîyaynî. Labelê pîyê ma nêvatinî ez tikê keyfê inê gedeyanê xo bîyara. 

Datanê mi her yewî di çanaxî girewtbî bananê xo ser ronaybî. Inê çanaxan ra yewî pey qanalanê tirkî temaşe kerdinî ke ma ti ra vatinê ''Tûrksat''. Çanaxo binê zî pey qanalanê kurdkî temaşe kerdinî ke ma ti ra vatinê ''Kûrtsat''.  Tene ma gedeyan ney, pîlan ma û televîzyoncî ke Pîran ra ameynî inê çanaxan şuxulnaynî zî  nameyê ''Kûrtsat'' şuxulnaynî. Ino şuxulnayîş zereyê ma  gedeyan de vera ay çanaxanê Kûrtsat de yew hes peyda kerdbi. Hema zî ino term şuxulîyeno. Zaf erey erey ma bander bîyê ke bi nameyê ''Kûrtsat'' yew uydu çin o... Wirdî çanaxî zî ''Tûrksatî'' ra sînyal girewtinî, tene vera çanaxan cîya bînê.

Çi heyf ke ma goreyê datza û datkeynayanê xo, qanalê kurdkî dahîna erey destpê kerd temaşe kerdî. Çimkî antenî reyde qanalanê kurdkî temaşe kerdiş mûmkin nêbi. Zafê ray semedê qanalanê kurdkî ra ma şînê keyê datanê xo. Roj Tv û Mezopotamya Tv temaşe kerdiş zaf keyfê ma ardinî. Xisusen deyrê ke Mezopotamya Tv de vejîyaynî zaf weş ameynî ma rê û ma pey inê deyran vera televîzyoni de govend girewtinî.

Labelê tene semedê qanalanê kurdkî ra ma nêşînê keyê datanê xo. Ay wextan zaf rêzefîlmê(dizi) weş estbî kanalanê tirkan de. Ma ay rêzefîlman her hefte temaşe kerdinî û heta ke ma şina ma veranêdaynî. Mavajî ''Gurbet Kadını'', ''Deliyürek'', ''Acı Hayat'' û ''Kurtlar Vadisi'' înan ra çand hebî bî. Labelê yew yew hefte şewa ke inê rêzefîlmê ma kaykenî, yan televîzyona ma rîyê ceyranî ra nêabînê, yan zî sînyalê antenî şînê. Ma inê probleman vervazdaynî vervazdaynî la eke teslîya ma kewti, ma caverdaynî û mehla mîyan kewtinî. Ma şînê keyê datanê xo ke ma ay rêzefîlmî temaşe bikerî. Labelê ma yew nîyê di nîyê... Tewr tayê di hîrê way û biray bînê ma. Ge ge zî dahîna vîş bînê. Ey yew kinari ra keyê datanê ma zî qalabalix bînê. Çimkî gedeyê înan zî zaf bî. Wexto ke ma zî şînê, keyfê encikanê ma yan zî ey gedeyanê înan nêameynî. Çimkî tene yew şew nêbî ke ma inawa şînê keyê înan. Hefte de yew di ray û wexto ke televîzyona ma kok ra nênawtinî, ge ge yew wextirawet ma şînê keyê înan. Mi zanaynî ke wexto ke ma vîş şin keyê înan, keyfê înan nîno, mi keye de yewî ra nêvatinî û ez nimitkî şînê keyê înan. Inawa pey yew bira yan zî waya mi mi reyde nêameynî û mi zî rehet rehet rêzefîlmî xo înan reyde temaşe kerdinî. Eke mi dima yew bira yan zî waya mi biameynî, ez ey ra hêrs bînê û mi ge ge ey teber kerdinî. Ge ge encikanê ma, ma pêrinan teber kerdinî. Çand ray mi teberê pajaya keyê yew datê xo ra televîzyoni temaşe kerda, mi vîr nîno. Veng çin bînê labelê asaye(görüntü) bes bînê mi rê. Mi ande hes kerdinî ay rêzefîlman ra. Yew şewa ke mi pacaya datê xo ra ''Acı Hayat'' temaşe kerd, sey ina gami vîrê mi de yo. Zereyê odeyê ey pir bi, Ay qalabalix zî vîrê mi de yo.

Ma ke inê têwgeyrayîşî encikanê xo ra behs kerdinî mi vîr yeno dayî tim inawa vatinê, ''Ina dew di televîzyona tor ewilîni key ma di bî. Pî şima ra ay çaxan vatinî axa. Gedey datonê şima ameyn key ma di televîzyoni temaşe kerdinî û kuştakewtinî. Çand ray datzayanê şima key ma de kuştakewtî û mîza xo, xo rê kerdi bile mi vîr nîno. Senî şima şonê key datonê xo û encikê şima inawa kenî?''

Tarîxo ke dayî behsê ey kena sera 2000î ra ver o. O wextan bawi petrol şuxulnaynî û zengîn bi. Nameyê ey vejîyabi ''Axa''. Heta ay wextan keyê ma de Med Tv zî estbîyo. Labelê qet mi vîr nîno ê wextî, çimkî emirê mi bes nêkeno. Heta dayî yew ray mi ra va, ''Waya Mehmed Malmîsanijî yew şew amey key ma û va, mi rê Med Tv akî, biray mi emşo vejîno Med Tv.'' A şewi waya Malmîsanijî keyê ma de Med Tv ra birayê xo temaşe kena... Ay seran de herhal Malmîsanij Awrupa de sûrgîn de bîyo.

Med Tv ra makînaya antenî kewtiş... Ma inawa yew wexto nêbeye resayî çi heyf. Ina rewşa ma gandê ma vistinî labelê çîyêko ma dest ra bêro çin bi. Xemê pîyê ma de nêbi halê ma. Ma mayanê xo ra vatinî, ê zî behcîyaynî labelê bawi, înan nêgoştaritinî. Şew û rojê ma qala ''Makînaya Dîjîtali'' reyde vêretinî. Edî makînaya dîjîtali, ma rê bîbê sey yew ûtopya. Xeyalanê ma xemilnaynî makînaya dîjîtali. Embazanê ma may û pîyê xo de dexwaya bîsîkleti, cîcikî ûsn kerdinî, dexwaya ma zî bi temamî makînaya dîjîtali bî. 

Bawi ey seran de polîtîk zî nêbibi hema. Apolîtîk yew mêrdim bi. Semedê ino ra Kûrtsat û qanalê kurdkî xemê ey de nêbi. Datê mi polîtîk bî û qanalê kurdkî semedê înan ra mûhîm bî. Yew datê mi sîyaset mîyani de bi û heta şewi Roj Tv temaşe kerdinî.

Seranê xo yê peyenan de mavajî dormareyê sera 2008î de peynî peyen bawi şi Pîran ra televîzyoncî ard û ma rê makînaya dîjîtali girewti... Ay seranê xo yê peyenan de bawi hêdî hêdî polîtîk bibi û bedilîyabi. Ez hînî nêzana polîtîk bibi û semedê qanalanê kurdkî ra şi bi ma rê makîna girewtbî yan zî ma pîl bîbî û edî nişnaynî ma de serî şîro, semedê ino ra şi bi? A gami ino xisus qet mûhîm nêbi tabî. Peynî de şi bi ma rê makînaya dîjîtali girewtbî. Seke dîna ey ma ba. 

Ma pêro gedeyî dormareyî ay televîzyoncî û bawîyî girewtbî. Pey çar çiman ma temaşeyî ey kerdinî, wexto ke televîzyoncî şuxulîyaynî. Eke televîzyoncî yan zî bawi yew çî ma ra biwaştinî, ma çar gaman reyde vazdaynî, adir ma ra perraynî. Ande ke ma keyfweş bîbî. Ay şuxulîyayîşê televîzyoncî û bawiyî, ay têwgeyrayîşê înan bi temamî hema zî ha hîşê mi de yo. Labelê bawi keyfweş nêbi. Çimkî pereyê ey şîbî. Heta mi vîr yeno wexto ke televîzyoncî şuxulîyaynî, ez yew çî televîzyoncî ra persaybîya û bawi ters cewap daybi mi, awiranê xo yê pêt reyde...

Kişta banî ma de banê datê mi estbi û ay datê mi keyê xo wenabi Dîyarbekîr. Yew çanaxê ey banê ey ser veng vinderte bi. Bawi zî semedo ke masrafî ra biperro şi bi yew çanax tene girewtbi. Çanaxo ke girewt, kişta ay çanaxî datoyî de yanî banê ey ser o ard ra dusna û weyra ra qabloyî kaşkerdî zereyê keyî ma. Ina mesela zî sereyê ma dejna badê. Eke kê gînê, kê di çanax gînê û banê xo ser ranenî. Ma çand seran dima yewna çanax girewt û wirdî çanaxê xo berdî banê xo ser. Gure yewdest tewiştişî bawiyî tene ino nêbi. Heto bîn ra yew makîna tene girewtbî û zatenî yew televîzyona ma tene bî. Semedê ino ra makînaya dîjîtali keyê ma de ronîyayi. Yanî bawi hewna yew gureyo pêt nêkerdbi. Hewna ma pêro rehet nêkerdbi. Gerek ma wirdî keyeyan de televîzyoni bibînê labelê tene keyê ma de bî. Yanî yew kinari ra yew problemê ma hal kerdibi labelê yewna teşqele zî ma rê vet bi. Zatenî heta ay wext ma wirdî aîleyî têmîyan de televîzyoni temaşe kerdinî û beyntarê ma de zaf problemî vejeybî. Makînaya dîjîtali dima zî damêrîya mi û gedeyê aye ameynî keyê ma de televîzyoni temaşe kerdinî. Inawa çand seri dewam kerd labelê dayî û wayanê mi qebul nêkerdinî. Çimkî keyê ma zatenî qalabalix bi û way û birayê ma corîn zî zaf bî û pêro wirdî bî. Wexto ke ê zî ameynî, zereyê keyî zaf qalabalix û kutîn bînê. Çand seri dima damêrî zî keyê xo rê yew televîzyoni girewti û ina mesela bi temamî zelal bî. 

Dîyarbekirî De Yew Şewa Honiki Ya Hamnanî

Da vîst roji ra ver ez şewi pey ereba kuçeyanê Dîyarbekirî de geyraynî. Roj germ bi labelê a şewi weş honiki bî. Mi camê ereba ronaybî û vayo honik kewtinî zereyê ereba, daynî ridê mi ro. 

Ay vayê honik yê Dîyarbekiri ez a gami berda pancês seri ra ver... Pancês seri ra ver Dîyarbekir de yew şewa honikî ya hamnanî... Kuçeyî, bînayî, însanî û baklawaya ke pancês seri ra ver mi rê xerîb bî ewro senî bîyê şinasîyê mi? Tek tek çimanê mi ver ra vêretî dîmenê a şewi. Ereba rayîrraşina, ez tarîx de tapa şina... 

Bêrî ma pîya pancês seri tapa şêrî...

Ez des dîyes serre bîya çinê bîya... Nîno mi vîr tam. Dîyarbekirî de yew yayka mi emelîyat bîbê. Keyê ina yayka mi zî Dîyarbekirî de bi. Yew şewi pîyê mi, maya mi, waya mina pîli û ez ma dewi ra kewtî rayîr semedê zîyareta yayka mi... Ay wextan yew transportera zamayê ma est bî û ma pey ina erebaya zamayê xo şînê Dîyarbekir. 

Yew şewa hamnanê yê Dîyarbekirî bi... Yew şewa honiki...  Ereba da ca çinê bi yan zî yewna sebep bi, mi vîr nîno, ez bagajê transporteri de roniştbîya. Esil bi xo zaf çî nîno mi vîr a şewi ra. Mesela ma qalabalix yew aîle bî. Gelo çêra bawiyînê mi tene xo reyde berd? Normal de gerek mi zî sey way û birayanê mi bînan keye de biverdaynî labelê mi xo reyde girewt a şewi. Ez vana qay mi zaf israr kerdo ke ez xo rê bela kerda. Ey ay wextan ma Pîran bile zaf kêm dînê, kura de mendo Dîyarbekiri. Şewi zî biba, Dîyarbekir veynayîş semedê mi ra zaf çîyêko rind bi. Mi embazanê xo rê wextirawext pey payeyê xo kerdinî. 

Welhasil ma şîyê Dîyarbekir. Rayîr kewtiş ûsn çîyê nînê mi vîr. Ma fekê mexrebî Dîyarbekirî resayî. Gama ke ma mîyanê Dîyarbekirî de geyrenî pey ereba, bawî camê ereba ronaybî û vayo honiki kewtinî zereyê ereba. Mi ra pêşîyaynî ez honik kerdinî. Ez zî sey yabanîyan camê ereba ra teber ra ewnîyaynî. Însanê, bînayî, erebayî ûsn çîyê zaf bala mi antinî. A gami ke ez teber ra ewnîyaynî ma yew meydani ra vîyartî ke ino meydan zaf qalabalix bi. Tam weyra de di heb keyneyê xortî vêretî peyê ereba ra û mi ra ewnîyayî. Serqot bî, xo boye moye kerdbi û artîstan manaynî. Mi ra ewnîyayî û hir hir huyayî. Mi peyê camê ereba ra çimê xo bilq kerdbî û ez sey vergî înan ra ewnîyaynî. Mi ewilî vatinê qay peyê camî ra ez nêdînê. Labelê dêmek ez asaynî teber ra.

Tînce amnanî ez qer kerdbîya. Ez seke aşikan ra peymende bîya. Mi ra yew hewa ewnîyayî û huyayî ke, seke henekê xo mi bikê. Rîyê ino ra badê zaf zorê mi şi huyayîşê ay keynekan. Hema zî ez xo vîr ra nêkena. Ay dîmen sey ewro yeno çimanê mi ver.Ereba weyra ra dûr kewti û heta ke ay keynekî çimanê mi ra vîndi bibê ez înan ra ewnîyaya. 

 Însanê Dîyarbekirî semedê ay honikî ra seke yew rayi helqetîyaybî û vejîyaybî kuçeyan.

Ma ay qalabalix mîyani de şîyê keyê yayî resayî.  Gama ke ma ereba fekê bînaya yayî de park kerdi, bawi mi ra va, lajê mi şo berê ereba kontrol bikeri maveynî qefelîyayo. Mi hema ca de ho vist kinarê berê transporteri, ti mevaji a kinara berî kinara cehdeyî ra ewnîyaynî. Şans ra a gami daşti ra yew ereba zî bisûratî reyde vejeyî. A deqqa mi gama xo edilnayi û xo nêvist rayîrî ser. Ereba daşti ra ameyî û linganê mi ver o vêreti. Eke mi xo bivistinî rayîrî ser, îllehîm yew di emelîyetî mi rê zî lazim bînê... 

Badê ma vejeyî keyî yayî. Ay seaten ra ene yew di çî yenî mi vîr. Mêrdeyî yayî, xalê mi Osman û yew di hebna mêrdimî balkona keyê yayî de roniştbî. Ez zî ca de înan het ronişta. Çimkî balkon ra teber asaynî kê ra. Bînayê binê, qalabalixê însanan ûsn... Heme çî bala mi antinî. Çimkî mi hema inê çî nêdîbî. 

Vera bînaya yayî de yewna bîna de şarê yew keyeyî vejîyabi balkoni û govendi girewtinî. Ez pêt înan ra ewnîyaynî. Zaf nizdîyê bînaya yayî bî û vengê mûzîkê înan, rîyê înan pêro ma ra asaynî. Mi rê zaf ecêb ameynî. Seke ez yewna dîna ra bîya, şarê ina bajari yewna dîna ra... Têwgeyrayîşê înan, têbestişê înan ûsn heme çîyê înan seke yewna tewir bi. 

A şewi keyê yayî ra sewbina çî nîno mi vîr. Tene ageyrayîşê ma mendo aqilê mi de. Rayîrê ageyrayîşî de bawi ereba yew petroli de edilnayi. Bagajê ereba de dewi ra xo reyde yew varîlo veng ardbi. Ay petroli de ay varîl pirê mazotî kerd. Bawi pey motori dewi de citkareyi kerdinî û semedo ke petrolanê Dîyarbekirî de mazot erjan bi, weyra de ay varîl pir kerd. Labelê ey mi tena gama ke mazot dekerdinî zereyê varîlî hîşê mi pêser bi. Tene a gami yena mi vîr. Ez weyra de kuştakewta. Weyra ra pey wexto ke ma ereba dewi de fekê berî de park kerdi û dayî ez hewnî ra wariznaya hîşê mi tayê ame pêser. 

 Rojo binê ez bander bîya ke bawiyînê gama ke varîl pirê mazotî bîyo, şîyê ay petrolî mîyani de yew pastaxane de baklawa werda û dima vejeyî... Yew wexto derg û dila, ez vaja hema zî a baklawa ra mehrum mendiş zorê mi beno. Zaf pîs zereyê mi de menda a baklawa. Eke ez ewro bizana ay petrol kam petrolo, ez şina pastaxaneyê ay petrolî de baklawa wena. Eke pastaxane qefelîyayo zî, ez teber ra baklawa herînena û bena ay petrolî de wena. Qay nêbo nêbo hesra a baklawa zereyê mi ra vejîya...