Payizê hezar û new sey û çewres û heşt yê Dêranî, sey her payizî vîyartinî. Dewijî paleyeya xo qedînaybî û destpê kerdibi cite payizî kerdinî. Germ hêdî hêdî qedîyaynî. Varan roj bi roj çilkeke kerdinî. Vîyaya ciwan, Zilxa bebika xo girewtibî û ameybî Mîyanê Daran ke xebata xo payizî bika. Siudê ya ra ay roj seke rojê temmûzê hamnan bi. Germ, qapaxê sereyê merdimî hewenaynî. Mîyanê Daran seke nameyê xo de belî yo, wareyêko pirê daran o. Hema hema di metre de hey darêk esta. Darî şalbîre, mazîre, vinişkîre, fistiqîre û tîyere... Pirê teyr, tebir û heywananê. Vengê mîçikan têmîyan kewto û seraser Mîyanê Daran de beno vila. Ino ware, vakurê Dêran de binê koyê Malmîsan de yo. Dewe ra zaf vete nîyo. Zilxa, keynaya xo Menike ke çar serraya, binê yew lema şalbîre de hewnaybî û karê xo de mijul bînê. Menike gedeya tewr şenika yê Zilxa bî. Menike ra pîlêr di heb lajê ya estbî. Merdeyê Zilxa hema hema serêk ra ver dîna xo bedilnaybi. Hîrê heb yêtimî milê Zilxa û vistirîya ci de mend bî. Sewbina kesê înan zî çinê bi. Kar û gureyê xo, debara xo Zilxa û vistirîya ci pîya kerdinî. Zilxa hema cinîya ciwan bî. Xo seri bî. Zerenc manaynî. Qam û qelefetê ya çinê bi her cinî de. Kê vatinî qay hema nêzewecîyaya û newe balix bîya. Zatenî rew zewecîyaybî. Semedo ke hema ciwan bî û vîyayi bî, dewe de rehet nêbî. Merdiman rehetey nêdaynî ci. Zatenî dewe de cinîya vîyayi qet nêeşkaynî rehet têwbigeyra. Yan gerek camêrdê ya bibo yan zî newera bizewecîya. Zilxa zî rewna ino bar xo mil de hîs kerdinî. Camerdan dori dormareyê ya de geyraynî. Tewir tewir vateyî ameynî goşê ci. A bi xo zî memnûn nêbî ino halê xo ra û waştinî ke yew camêrd reyde bizewecîya û bixelesîya ino rewş ra. Fikirê xo nêeşkaynî eşkera bika la, waştişî ya wîna bi. Çand wext esto ke dewijan ra Mehemê Heji reyde yew têkilîya siviki viraştbî. Mehemê Heji camerdanê bînan yê dewe ra bêferq bi. Yem qama normali, zimbilê, riçiko esmer... Ino merdim Zilxa ra pîlêr bi. Wayirî di heb cinîyan û yew bolaga gedeyan bi. Zereyê Mehemê Heji, zewacê Zilxa ra zaf ewilî Zilxa de bi. Ciwaneya Zilxa de qayil be ki Zilxa bigiro mareyê xo, labelê mûmkin nêbi. Semedê ino ra vîya mendişê Zilxa dima, her tim hîş û aqilê ci Zilxa sero bi. Waştinî ke Zilxa biremno û bero Amedi. Plan û programê her çî zî viraştbi. Paveyê wextêko mûsaît bi. Çinkê zanaynî ke Zilxa zî wîna yew çî pawena. Ci ra nêvana ney. A bi xo zî qayila. La Mehem gedeyanî Zilxa rê qayil nêbi. Nêwaştinî înan xo reyde bero. Xo hete vatinî ke, zatenî dapîra înan esta û ko wayirê înan vecîya.
Ay rojê payizî de Mehemê Heji dewe mîyani de dî ke Zilxa geda xo , xo mil naya û ha şina yaban. O zî limitîki ya dima kewt. Hêdî hêdî peyê ya de şînê. Zanaynî ke bareyê înan ha Mîyanê Daran de yo û Zilxa zî nika şina weyra.
Mehemê Heji wîna Zilxa dima nabi û nika peyê yew dare de temaşeyî Zilxa kerdinî. Saet nizdîyê 17:00 estbi. Roj edî qedîyaynî. Mehemê Heji çand saet estbi ke xo peyê dare de limitinî. Bikelecan bibi. Axirî waştişê ci ameynî ca. Semedê ino ra kinarêk ra xeylek şa bi. Zilxa betelîyaybî. Karê peyenê kerdinî. A game Mehemê Heji nişka ra xo peyê dare ra vet û şi ya heti. Qirt û qilikî Zilxa qerefîyayî wexto ke yê dî. Dest û lingî ya têmîyan kewtî. Karê xo caverda û Mehemê Heji ra vengêko zeîf reyde persayî,
''Ti çi geyrenî ewtîya de?''Cewabê Mehemê Heji hedre bi. Va,
''Ez ameya ke to bera.''
Xewf dekewt zereyê Zilxa. Çimê ya bilq bî. Va,
''Qay ti mi benê kura?''
Mehemê Heji bikeyf reyde va,
''Ez to bena Amedi. Eke ti mi reyde bêra ez to bena Amedi.''
Wirdî pîya wîna panc des daqqa têser têbin kerd, hema her çî ser çand heb qalî kerdî. Rika Zilxa zaf pêt nêbî. Mehemê Hej zî ina zanaynî. Bawereya ina kerdibi ke amebi. La zereyê Zilxa hewna zî teng bibi. Çinkê Mehemê Heji nêwaştinî gedaya xo tewr şenike Menik zî înan reyde bîyaro. Zilxa ra va, ''Gedaya xo, cayê ya de caverdi. Wa binê a leme de bimana. Hema şewe nêbîya zatenî. Yaban ha pirê merdiman o. Ko merdimêk ewtîya ra vîyaro û geda to biaqilîyo. Zatenî rayir nizdîyê ewtîyo yo. ''
Refş dekewti lewanê Zilxa, la a zî zanaynî ke nêeşkena Mehemê Heji . Raşte raşt a bi xo zî zaf qayil nêbî ke Menike xo reyde bera. Xo hete vatinî ke, zatenî vistirîya mi ko wayirî Menike zî vecîya, sey ay gedeyanî mi bînan.
Zılxa ino fikir mîyane de Menike xo, şenika xo ke hema nêeşkena payra vindera, yew êreyê payizî de binê yew lema şalbîre de ca verdayi û Mehemê Heji reykewti. Mîyanê Daran de wareyê mar û mişkan de binê lema şalbîre de gedayêka çar serra... Menika feqirî çi bizana heta peynîya emiro xo, a leme xo reyde kirişena? Çi bizana yew leme şalbîrê merdimî rê bena lekmatike?
Xo dima zaf nêewnîyayi Zilxa. Rayiro ke ya ver de bi, dahîna bala ya antinî. Homa wîcdanê ya tira girewtbi û berdibi peyê koyêk xir û xalî de vistibi.
Tînc hêdî hêdî şinê peyê koyan. Şiwanê û gawanê, heywanê xo koyê Malmîsan ra acî daynî hêdî hêdî. Dewijê ke karê yaban de bî zî edî karê xo peyenê kerdinî. Dewijan ra Hej Walî zî înan ra yew bi. Karê ci ewro rew qedîyabi. Waştinî rew şêro keye ke semedê misafiranê xo keye hedre biko. Sîneyê Dat Hessen ra xo vera da Zeqtere. Zeqtere ra degeyra û hetê Mîyanê Daran ra rayir kewt. Destêk yê de dareyi, destê binê de çuwaye ci estbî. Mîneyê ci deranîyaybi edî. Tele gicikê sîyayi nêmendibî sereyê ci de. La hewna zî kar û gureyê xo ra nêmendinî. Ewro zî semedê îzime şibi yaban.
Wexto ke kişta Mîyanê Daran de şinê, vengêko bermayişî eşnawit. Belî bi ke vengê yew bebik o. Gamêk vindert û veng goştarit la hewna rayirê xo dewom kerd. Xo hetê de va her hal ma û pî yê bebike inê cayan de yî. Zatenî ewro zaf betelîyabi. Nişnaynê linganî xo ser vindero. Ino veng peygoş kerd û raymend hetê keyê xo ra.
Tînc peyê koyan de vîndi bîbî. Çirçirika çirçirokan destpê kerdibi ca bi ca. Perdeyê şewe ronîyaynî hêdî hêdî Dêran ser de. Hej Walî wexto ke dekewt zereyê dewe, vera ci de vistirîya Zilxa Emoyi ameynî. Senî ke Emoyi dî, rayirşîyayişê ya ra fehm kerd ke, çîyêko nebaş esto. Emoyi Hej Walî ra da-des ser ciwan bî. Linganê ya de citayêk lastikê kewe, ya sere fistanêko kehan û gicikê ya sere de mexmela sipî estbî. Riyê kar û gure ra mexmele ya ca bi ca kutîn bibî û sipîyê ya vîndi bibi. Dûrî ra kutîneya mexmele belî kerdinî.
Vera Hej Walî de, yê ra pîtêr ameynî Emoyi. Gama ke raştê yewbinan ameyî, Hej Walî telaşê Emoyi dahîna weş fehm kerd û hema ya ra ver o persa,
''Xeyro Emo, ti ino mexreb şina kura?''Hema ke o cûmleyê xo nêqedinabi Emoyi cewabê ci da,
''Xalo Hejî veyva mi Zilxa gedaya xo Menike girewti û şî Mîyanê Daran. La hema zî nêameya. Caran ande erey nêkewena. To ya dî yan nêdî?''
Hej Walî mîneyê xo berz kerd, nefesêk girewt û va,
''Emo wullayî ez Mîyanê Daran hetê ra ameya la mi kes nêdî. Tene vengêko bermayişî eşnawit mi. Vengêko gedaya şenike bi. La mi va her hal ma û pîyê ya, ya hetê de yê û mi dewom kerd ez ameya. Sewbina kes nêdi mi.''
Hej Walî senî ke peynîya qala xo ardi, Emoyi çarpay vazdayi. A game azanê mexrebî wana. Dîna edî tarî bîbî. Emoyi kinarêk ra fikirîyaynî û kinarêk ra vazdaynî. Heme çî ameynî aqilê ya. Pilîşê xo yew destê xo reyde tewiştbî û heta ke şinaynî vazdaynî. Wexto ke Mîyanê Daran resayi, dîna xir û xalî bibî. Aşm akewtibî û Emoyi rê roşn kerdinî. Hem nata vazdaynî, weta vazdaynî û hem zî vengêko pêt reyde vendaynî. La cewab nêgirewtinî. Dima vengê xo birna û goşê xo akerdî ke, vengo ke Hej Walî behsê ci kerdinî hema esto yan çino. Wîna bêveng bêveng çand daqqa geyrayi. Gama ke teselîya ci edî kuwena vengêko bermayişî ame goşanê ci. La vengêko pêt nêbi. Seke wayirî vengî, zor reyde ay veng xo ra veceno. Hetê vengê ra vazdayi û dî ke Menike ha mînderêk ser de ronişteya û sûr bîya sey çeyle. Çimê Menike masaybî, çimane de hesirê nêmendibî. Çilaya aşmi çilaya çimanê Menike de bî. Hesirê ci bereqîyaynî. Ande bermaybî ke, edî zor nefes girewtinî. Hema hema nêfetesîyaybî. Emoyi wexto ke Menike wîna dî, qasbaya ya adir girewt. Hema ca de Menike girewt verika xo û bermî reyde va, ''Keyna mi! Keyna mi! Qay mi gerek to verê leman ra arê bikerdinî! Qay ti keyneka leman bîya! Wey zalimên mele keyê şima bixerepîyo!'' Wîna vacîyayi û çand veng venda Zilxa da. Labelê a bi xo zî her çî fehm kerdibi û zanaynî ke ino vengdayiş veng o. Zanaynî ke Zilxa çina edî.
Menika xo pêt dekerd verika xo û kewti rayir. Çimanî ya bîyî pirê hesirê. Menike ya, torna ya, emaneta lajê ya leman ver caverdeya bî. Bîbî keyneka leman...
Wîna nusîyaybî hîkayeya Menike. Destpêka hîkaye tene, mîyanê xo de hîkayeyêk bî. Hîkayeya Menike de şayî çinê bî. Huyayiş çinê bi. Nika bîbî wayirê gedeyan û tornan. Mîyane ra vîyartibi 50-60 sere. Çilaya çimanê ya kemîyabi. La gamêk zî bibo xo vîr ra nêkerdinî: A keyneka leman bî. Kam wext şêra cayêk û babeti abiba, bermî reyde vatinî, '' Ê, Ê! Şar ma leman hete de caverda. Ma kerd keyneka leman!'' Wîna vatinî û qasbaya ya, ya veşaynî, xirp û xirp bermaynî. Rojêk nêvîyartbi ke Menike rayêk nêvaja ''Ma keyneka lemanî!'' Semedê ino ra daşt naşt her dewij, her şinasnayox hîkayeya Menike eşnawit bi. Zanaynî ke a keyneka leman a. Gedeyanê ya, tornanê ya...A bi xo dayike bîbî. Labelê ne wayirê dayike bî, ne wayirê bawo bî... Dayika ya lemêk şalbîre bî.
Wîna nusîyaybî hîkayeya Menike.
