 |
| Vincent Van Gogh |
Na ray yew jî est u, namey' Ehmedê Feqîr o. Zera ey datkeyna de est o la datkeyna nêdonî bide. Yewî yeno datkeyna yê wazeno. Ehmedê Feqîr kalmeyê xu, kefenê xu û sabunê xu gêno şono key' datê xu. Şono vono, ya şima mi kişenî ya zî şima ya danê mi, ya waşta min a. Na ray o ke datkeyna yê waşta, dêmek zengîn o, axa yo. Ageyreno vono, eke ona nêbo ez serey' to dona piro. Venda keynek donê vonê, zera to ino Ehmedî de est a çin a?
Keynek vona, willay' hewt heb gedeyê mi şima ra bibê û ez firsend veyna ez hewna şona Ehmed.
Ino axa ageyreno vano, seke ti lajdê min î û mi to rê waşta. Na ray dat qebul nêkeno û vano, ti gerek ya bigrê dewda ma ra şêrî.
Ehmedê Feqîr datkeyna xo gêno û kuweno rayiran şono. Şonê yew dewi de eke pêro dewijî vejey, bonon ser. Raştê yew cenîka feqîreki yeno û ti ra perseno, yaykê inê mêrdimî çi vejeyê bonon ser?Cenîki vona, yew zeya(ejderha) dekewta fekê eynîyê ma, hewte ra hewte yew keyneki donê bide wena û hema awka ma veradona, nêke verenêdona. Cenîki vona, ino hewte keyna paşayî dey rê benî. Ehmed vono, yaykê eke keynay' paşay' berdi, ti bî mi ra vaji. Pîya şonê key' cenîka feqîreki.
Key' cenîki de Ehmed kalmeyê xu suweno(Tîj keno.). Suweno suweno heta şewi. Rojo binê cenî vendena vona, bî dîna pêser kewta keyna paşayî benî dêwi(Dewa/ejderha) rê.
Ehmed şono vono, bîsmîllahîrrehmanîrehîm may' mi way' mi doşekdê peyxemberon sero! Wîna vono û polê keyneki gêno û vono, ez ya bena dêwi rê. Beno fekî eynî de vendeno vono, zeya zeya! Ma keynay' paşayî to rê onê ti tenezzûl nêkena sereyê xo veja. Zeya anê sereyê xo vejena kalme dano piro sereyê ya perneno. Keynay' paşayî destê xo goyna dêwi ra nona û gêna Ehmedî sawena. Ona kena ke pey o ke dêwi kişta belî bo. La dewijê ke veynenî ê zî destanê xo goyna dêwi ra nonê û gênî yewnon sawenî. Pey wa vajê dêwi înan kişta.
Xeber paşay' rê şona, vonê dêwi kişîya, keynay' to ha yena. Paşa vono, ay ke ina dêwi kişta, wa biwazo malê dînya zî ez keyna xo dona bide. Paşa pêro bajar pêser keno û keyna xo yew lewe sero ronişneno. Pêro ay mêrdimî keynek veri ra vêrenî. Keynek vona, nîşonê mi est o. O ke dêwi kişta, mi nîşon kerdo. La pancas heb mêrdim destê xu goyna dêwi sawito û dayo mîney' yewnon ro. Tek tek şonê vonê, dêwi mi kişta. Keynek vona, înan ra yewî zî nîyo.
Paşa vendeno, kam ina bajari de mend nêame ewta? Vanê, yew feqîr ha key' yew pîriki de o mendo. Paşa vono, venda ay zî dî wa bêro. Ehmed senî ke yeno, keynek vona ino yo. Paşa ageyreno vono, milleti hewna bîyari wa vêra. Pêro a milleti hîrê ray vêrena la keyneki heme hîrê ray zî Ehmed nawnena.
Paşa vono, keyna mi to rê û biwazi mal dînya. Ehmed vono, ez malê dînya nêgîna û keyna to zî mi may' xu way xu' kerdibî. Keynay paşayî nêgîno.
Ehmed û datkeyna yê keyê a pîriki de manenî. Yew cenîka cehdikari şona datkeyna Ehmedî ra vona, to ino Ehmedê Feqîr çi giroto, bigî lajê paşayî, bori goştê qazon û kergon. Vona, Ehmed Axayê Çîyayî Qafî est o, qaf ra heton qafî hûkum keno, ti datzay' xu berşawa ey het, Ehmed Axayê Çîyayî Qafî datzay' to kişeno û ti lajê paşay' rê monena.
Ehmed her gu roj şînê keye de destê xu daynî sîneydê xu ro û datkeyna xu ra persaynî, mi ra camêrdîr çew est o? Cenîya ey vatinî, willay dayzaym' to ra camêrdîr çew çin o. Hewna yew roj yeno destê xu dono sîneydê xu ro vono, mi ra camêrdîr çew est o? Cenîya ey na ray vona, weda! To ra camêrdîr Ehmed Axayê Çîyayî Qafî est o. Ehmedê Feqîr vono, heta ke ez serey' yê to rê nîyara ez gerek nêageyra.
Ehmedê Feqîr şono şono şono. Şono berê Ehmed Axayê Çîyayî Qafî û vendeno, Ehmed Axa hela bî war!
Di lajê Ehmed Axayê Çîyayî Qafî est î. Vergon monenî. Hema şêl şepalê xu gênî û kenî ke bêrî war. Ehmed Axa vono, lajê mi têmedî. Ino kam est o, cenî aqil sereyê yê ra berdo.
Emed Axa vendeno vono, ti kam î? O vano ez Ehmed a. Ehmed Axa vono, Ehmed bî ez tor' yew mesela vona soz to rê ti ko dima serey' mi cenîya xo rê berî.
Ehmedê Feqîr şono keyê Ehmed Axayê Çîyayî Qafî. Ehmed Axa başle keno meselaya xu vono: Çewres û yew dewi dişmenê min î. Ez şîya hewzi sero eke yew pêçek ha ard da. Mi va ez ina pêçeki bena, eki laj bo ez lajê xo kena; eke keynek bo ez weye kena û xu rê mare kena. Mi ard ke keyna ya. Mi xu rê mare kerd, inê wirdî lajê mi ti ra bî û yewna keyna mi. Rojêk ez ameya keye cenîya mi cigire ya. Vona, şar şono key pîyê xo, gedey' şonê key' bawkalonê xo, to ez ewta hepsî kerda! Ez ageyraya mi va, gordi pîrdê to ra ka! Mi nê pî' to ne bawkalê to dî. Mi ti hewzî ser dîya. Hadê ma şêrî hewzi ser. Ma şî hewzi ser, zimistan o, serd o, mij est o. Ma va ma ageyrî keye. Ma anê ageyrenî keye, ma çande yenî ma ande dûr kuwenî. Ma anê yenî keye, ma hewna dûr kuwenî, ma anê yenî ma dûr kuwenî. Ma şî nêşî ma keye nêdî. Ma şî raştê yew maxara ameyî. Ma zona ke ina maxara cayê tayê merdimon a. Ez, cenîya xu, di laj û keyna xu ma şî peyê maxara xu limit. Dima çewres û yew mêrdim ameyî maxara. Eke inê ay dişmenê min î. Ameyî mi geyrenî. Wexto ke ma ameynî maxara, ê şî bî seydi.
(Vatox tîya ra pey, meselaya Ehmed Axayî fekê xo ra vano.)
Dişmenê Ehmed Axayî zerenci, lûye, aroş ûsn heywonê kiştibî û ardibî maxara. Sermînê înan vono, şima ra kes Ehmed Axa nêdî? Her kes vono, ney.
Goştê xu wenî. Tayê kindê gamêşî awi dekenî û onê fekê berî maxara di ronenî. Yew dîrek fekê maxara di tîk kenî û perde oncenî bide. Nonê xu wenî û pêro rakuwenî.
Ehmed Axa, cenî û gedeyê ey xu pey maxara de limit o. Cenîya Ehmed Axayî lajonî xo ra vona, pîyê xu ra vajê ma aw wenî. Gedey' vonê ma senî kindê awki resenî inê mêrdiman ra? Vonê, ma aw nêwenî.
Cenîya Ehmed Axayî na ray keyna xu ra vona, pîyê xu ra vaji wa to rê aw bîyaro. Keyna vona, bawo ti aw onê mi rê bîyari, ti nêonî ez vendena wa bêrî to bikişî.
Ehmed Axa vono, keyna mi emon hewar ez senî xu awi biresna? Keyna vona, wullay' ez vêndona.
Ehmed Axa yewaş yewaş mêrdimon ser ra şono fekê kindi akeno, tasi ke kindi sera awi dekeno, fekê kindi newe ra padeno û a tasa awki ono keyna xo rê. Keyna awki wena û dona ma' xo. Maya ya giştireyê xu vejena û dekena zereyê awki. Ehmed Axa hewna a tasi gêno beno kindi sero roneno û ageyreno cay' xo.
Sermînê ay çewres yew te nişka ra vendeno, ''Emo, Miho, Qedo, Cemo! Ez teyşon a. Hîrê çar te wardenî dey rê aw onê. Tasa awki weno. Qulta peynî de giştiri qirik di moneno. Nişno giştiri war ko û vejeno newe ra. Ageyreno vono, şima kom giştire dekerdo awi?
Ay vono, ez nîya. O binê vano, ez nîya. Pêro ay çewres mêrdimî hewn ra wardenî. Heme kes vono, giştire ey mi nîyo. Sermînê înon vono, o zemon peynîya maxara di çî est o!Şonê pey maxara û Ehmed Axa veynenî. Sermînê înon vono, way Ehmed Axayê Çîyayî Qafî! Ma ti hewa ra waştinî, Ellayî ti erd di day ma.
Ay çewres û yew te Ehmed Axayê Çîyayî Qafî gênî orteyê maxara di dîrek ra bestenî û milîb ey ra pêşenî.(Milîb: Kê pey ciwen vay donî. Posteyê dewarî ra virazîyaynî. )
Wirdî lajê Ehmed Axayî bermenî. Cenîya yê şona xu erzena verika sermînê çewres û yew te. Keyna zî şona ino sermîn ra vona, bawo ina bîyo ina şîyo. Ey ra vona bawo. Cenî nêvana Ehmed Axa mêrdeyê min o û keyna zî nêvona Ehmed Axa pîyê min o.
Sermîn a şewi ageyreno cenîya Ehmed Axa ra vono, cenîke ti nimaj ino çewres û yew cila ma bena ay dere di şiwena. Cenîke ay çewres û yew cili bena dere di şuwena. A gomi Ehmed Axa keyna xu ra vono, keynam' keynam' hela ez gêst merda, cay tikê non çino ti bîyara mi feki na? Keyna yê vona,vindir ez şêra may' xu ra vaja! Ti hema non wazenî?!
Ehmed Axa hêrs beno û vono, ohoy keyna mela ti şêra giştay' to kerrar' biguna û perra!
Keyna ke şona, rayir de gişta ya kerrar' gunena û nenguyê ya pêro erzîno. May' xu ra nêvona pîyê mi ona zoti daya mi ro, vona, gişta mi kerra gunaya.
Ay çewres û yew te zî şonê seydi. Ehmed Axa vono, ya rebbî qay qederê mi zî onawa yo. A gomi ina ewnîno ke a diregi ke ti ra beste yo, yew kalme ha corê yê do. Venda lajonê xo dono vono, gedey' mi gedey' mi lehef û doşekon pêsernî heta ke çew çin o. Şima nişnî ay kalmê pî xu rê vejî?
Gedeyê' lehef û doşekon pêser kenî la semedo ke kalme cengi tewişta, nişnê ya kalon(qilif) ra kaş bikê. Ehmed Axa vono, sere dekî mi fek, şima boçê yê bigê. Onawa kenî û kalme kalon ra vejenî. Na ray vono, hela şima şinê pey destonê mi akî. Lajê yê destonê yê akenî û o pey kalme a mîlib pêro akeno.
Nizdî wextê ameyişê cenî û ay çewres û yew te, hewna şono a dîreg di dekuweno cay' xu.(Mîlib hewna yeno pî.)
Çewres û yew te yenî. Eke yewî xezali, yewî aroş, yewî zerenc... Heme kes yew çî ardo. Sermînê inon ageyreno Ehmed Axa ra perseno, Ehmed Axa to abîş hewn mewn nêdî qet? Ehmed Axa vono, mi nêdî.
Çewres û yew te xu dekenî cili mîyon. Roj bêtim betelîyayî. Ê ke xu ra şonê Ehmed Axa yewaş mîlib ra vejîno. Şono ay çewres û yew te ra des hebon fetisneno û ageyreno cay' xo. Nêverdino bile ay des te xu têdî. Çewres û yewî te ra yewî orteyê şewî vendono Ehmed Axa tu hewn mewn nêdî? Ehmed Axa vono, wullay çewres û yew boron omeyî ina maxara, des heb ti ra şîyê, mendî hîris û yew heb. Ay ke persayo hewna ra şono. Ehmed Axa hewna şono des hebon fetiseno û ageyreno cay' xo.
Yewna te wardeno û Ehmed Axa ra perseno, Ehmed Axa tu hewn mewn nêdî? Ehmed Axa vono, wullay çewres û yew boron omeyî ina maxara, vîst heb ti ra şîyê, mendî vîst û yew heb. Onawa Ehmed Axa çewres te kişeno û tene sermînê înon verdeno.
Ino sermîn hewn de teyşon beno vendeno, Elo, Cemo, Miho! Mi rê aw bîyarî! Ehmed Axa yewaş mîlib ra vejîno û dono piro sereyê sermînî perneno.
Keyna û cenîya yê xu fînenî Ehmed Axayî û vonê, inê gurey' zaf zor î! Ehmed Axa vono, ez zona zona keyna mi cenîya mi, ez zona in gurey zor î! Ageyreno keyna û cenîya xu ra vono, inê çewres û yew ti bierzî dere.
Keyna û cenî ay meyton pêro erzenî dere. Dima dono piro serey' keyna û mayi perneno.
Meselaya xu ewta di qedneno û ageyreno Ehmedê Feqîrî ra vono, îtîbarê cenîyon ino yo. De şo key' xo eke yew verika cenîya to de nêbi, to rê sozê camêrdon bî sereyê mi bigiri beri!''
Ehmedê Feqîr ageyreno keyê xu û paca ra ewnîno ke lajê paşayî ha verika cenîya ey do. Dono piro sereyê cenîya xu û ey lajê paşayî perneno.
Ageyreno Ehmed Axayê Çîyayî Qafî het û ti ra vono, ti pîy min î ez lajê to ya!
*Mi na efsane dewa Pîranî Vîrdonî(Çayüstü) ra Musa Balta ra 24.10.2022 de goştariti. Musa Balta 82 serre yo.
