30 Eylül 2024 Pazartesi

TI GEDEYANÊ XO REYDE ZAZAKÎ QAL KENÎ ?

Sereyê tebaxê 2019î bi. Yew germê cehnimî estbi. Datê mi Evnasir û lajê ey Pîrani de yew qezaya trafîkî kerdi û wirdî zî birîndar bîbî. Datê mi hewaleyê Fakûlta kerd, lajê ey zî berd nêweşxaneyê Araştirmayi. Ina qaza ra yew roj dima ez şîya Dîyarbekir ke wirdînan dîyarmana. Ewilî ez şîya nêweşxaneyê Araştirmayi.

Van Gogh
Araştirma de mi dayzayê xo dî û ez odeyê ey ra vejîyaya, ameya korîdor. Korîdor de sey mi mêrdimê ke ameyî ziyaret, ronişte bî. Yew encika mi, çand heb datzayê mi û sewbina yew di mêrdimî weyra de bî. Mi înan reyde tereqnaynî ke mi dî o ame ma het. Linga raşta ey seqet bî û wexto ke rayîrraşînê sereyê destê xo yê raştî tim ina linga xo ra naynî. Herhal destê xo ra quwwet girewtinî. Rîyê ey de yew peşmirîyayîşê weş estbi. Wayirê yew rîyo rind bi û gijikê ey zî kêm kêm sipî bibi. Emrê ey dormareyê çewres çewres panc bi. Labelê emrê xo nênawnaynî.

Ame ma het û sere û çiman ser ma pêrinan tek tek persa. Akrabayê ke mi het bî hema hema pêrinan ey şinasna, labelê mi kerd nêkerd mi nişna ey vejo. Esil bi xo mi rê şinasî ameynî. Mi dahîna ver ino merdim dîbi. Labelê ne vîr ameynî mi key dîbî ne zî mi vîr ameynî mi kura de dîbi. Seke dahîna ver yew di ray mi ey hewnê xo de dîbi. Inawa şinasî ameynî rîyê ey.

Ma het tayê vindert û dima şi zereyê odeyê datzayê mi. A gami ez datzayan ra yewî ra persaya;

-          Gelo ino merdim kam o? Mi kerd nêkerd nêame mi vîr.

Encika mi nameyê ey mi ra va û dewom kerd;

-          Kufarb(yew dewa Pîranî ya) ra yo û ino heşt seri ke ha peyberî de yo. Newe veredîyayo.

A gami hêdî hêdî ame mi vîr ke ez kura ra ino merdim şinasnena. Seranê ke ez şînê Pîran lîse, tim ameynî mehlaya ma datanê mi het. O zî sey datanê mi sîyasetî de aktif bi û semedê ino ra ameynî datanê mi reyde têhet. Datê mi zaf ey ra hes kerdinî. Nika zî senî ke weyra de ame ma het, encika mi, datzayê mi zaf hûrmet ey nawna. Kê ca de ti ra fehm kerdinî ke zaf mêrdimêko pank o. Pankeya ey daybî rîyê ey ro.

O şi zere û ma teber de teraqa xo domnayi. Çand daqqayan dima vejîya. Ame ma het û va;

-          Ez semedê Evnasirî ra ewtîya ra şona Fakûlta.

Zatenî ez zî Araştirma ra gerek bişînê Fakûlta datê xo het. Mi ey ra va;

-          Ez zî şona Fakûlta keko, bî ma pîya şîrê.

Dima tek tek xatir encika mi ra û datzayan ra waşt, ma pîya vejîyayî Araştirma ra.

Senî ke ma binaya Araştirmayi ra vejîyayî, mi destpê kerd ez tira persan persaya. Mi merak kerdinî, tam çandi ser peyberî de mendo, kura de mendo, çîra mendo? Tek tek cewabê ino persanê mi da sebirî reyde. Seke encika mi zî vatbi heşt serî peyberî de mendo û ino yew hefte ra ver vejîyayo. Zafanê kinarê Karadenîzi de peyberan de mendo û hetê gardîyanan ra zaf ezît dîyo inê peyberan de.

Teraqi mîyani de mesela kewti sîyasetî. Ez persanê xo yê klasîkan persaya;

-          Gelo şima peyberî de zazakî wanaynî, zazakî xebetîyaynî ûsn ?

Persê mi zafanê inawa bî. Mi ey rexne kerdinî ke çîra ehemmiyet nêdaynî ziwan. O zî fekê weşî reyde goreyê xo cewabê mi daynî. Qalê ey ra kê fehm kerdinî ke vano, ewilî xoverrodayîşê polîtîk, dima xoverrodayîşê kûltir û ziwan. Vatinê serkewtişê polîtîk çinê bo serkewtişê kultirê zî nêbeno.  Cayêk de ez yew perso krîtîk ey ra persaya. Mi va;

-          Keko ti gedeyanê xo reyde zazakî qalkenî?

Labelê wexto ke ez ino pers persaya, mi va ko cewabê ey îllehîm pozîtîf bibo. Çimkî Kufarb de pîl bîyo û zazakîya ey tirkîya ey ra weşêr a. Herhal sey xo yew xanima zaza reyde zewejîyayo û îllehîm gedeyê ey zî weş zazakî zanê. Wexto ke perse xo persaya, inawa fikirîyaynî ez. Mi dî va,

-          Zazakî weş fehm kenî û ge ge qal kenî.

Mi vera inê cewabê ey de heyretê xo zor bela limit. O ke inawa va mi xo bi xo va, herhal cenîya ey zazakî nêzana ke gedeyanê xo reyde zazakî qal nêkenî. Labelê inawa yew mêrdimo polîtîk ke seran reyde peyberî de mendo, senî gedeyanê xo reyde ziwanê xo de qal nêkeno, ez şaş bîya.

Ma inawa yew teraqa weşî reyde Fakûlta resayî. Bile mi nêzana ay rayîr senî qedîya. Çimkî fekê ey zaf nemir bi û kê qayil bînê ke ey reyde bitereqnî. Ca de zera kê ey rê bînê germin.

Ay rojî dima mi mehla de yew di ray behsê ey akerd. Eylekê ma derheqê ey de zaf qalê weş kerdinî. Heta yewî va, pêro Kufarbi yew kinar, o yew kinar.

Çand aşmi dima rojêk ez dekewta Facebookî ke mi rê îstek erşawito. Mi qebul kerd û ez dekewta profîlê ey. Yew video bar kerdibi ke aîleyê xo reyde rojbîyayîşê yew gedeyê xo barkîn kerdinî. Mi video akerd ke full tirkî qalkenî yewbinan reyde…

Seran dima yew roj datê mi Evnasir reyde ma teraqnaynî ke ez persaya ey ra, mi va;

-          Dato ay merdim nêaseno, xebera şima ey ra est a? Rewşa ey senîn a?

Dato va;

-          Ey rê yewna dosyaya sîyasî ameyi akerdiş û o zî şîyo Yunanîstan. Aşman reyde weyra kamp de mendo û dima xo Swîs(Îsvîçre) resyano. Nika weyra de maneno.

Ez rewna ra nêdewketinî Facebook. Dato ke inawa va mi Facebook rona û ez dekewta hesabê ey. Ez dekewta ke çi biveyna… Swîs ra çand heb fitrafê xo bar kerdbî ke tek telê sîya nêmendo gijikê ey de. Sipî bîyo se vewri… Ey reyde 2019î de têhet ameyîşî ma ser ra di hîrê serî yan vêretbî yan nêvîretbî. Ande wextêko kilmî de senî gijikê ey ande sipî bîyo aqilê mi nêgirewt.

Mi hesabê ey tikêna stalk kerd ke wextirawext fitrafê Kufarbi bar kerdbî…  Koyî, dereyi, leweyî, qorîyî ûsn yê Kufarbi bar kerdbî tim… Yew wextî ra pey mi dî ke gedeyê xo zî girewtî xo het.

Ay rojî ra pey ez key dekewtinê Facebook, hesabê ey ra ewnîyaynî. Her ewnîyayîşê mi de sewbina fitrafê Kufarbi bar kerdbî…