31 Mart 2025 Pazartesi

Feryad û Isyan

Cemal Süreya yew roportajê xo de vano, ‘’Sera 1931î de ez maya xo ra bîya. Sera 1937î de maya mi merdi. Sera 1944î de mi Dostoyevski wend û ay rojî ra ke huzurê mi çin o. Bîyografîyê mi ande yo.’’

Ez key ina cumleya ey bifikirîya, edilîyeno hîşê mi. Gelo yew însan, vera yew hunermendî ra hîsanê xo, senî inawa weş eşkera keno? Senî inawa vateyan pêano semedê yew nuştoxî ra? Cemal Süreya Dostoyevsk'î ra çandi hes keno?

Ewro ez cumleyê Cemal Süreya reyde destpê ino nuşteyê xo kena: ‘’Mi yew deyîri goştariti, mi dima şîîra a deyîri wendi û ay rojî ra ke huzurê mi çin o... ‘’

Rewna ra ke yew deyîri goştarena ez. Ez vaja des, şima vajê pancês seri est î. Ez qet ti ra eciz nêbena û fek ti ra veranêdana. Esil bi xo yew deyîri ney, di deyîrî yê. Labelê wirdî deyîrî zî wayirê eynî vateyan î, tene vatoxê înan cîya yê û cîya varyantani de ameyî wendiş.

Nameyê ina deyîri ‘’Feryad-ı İsyan’’ o û raya ewilîni mi Mazlum Çimen’î ra goştaritibî. Zafê kesî sey mi ina deyîri Mazlum Çimen’î ra goştarita. Çimkî şîîra ina deyîri, raya ewilîni hetê Mazlum Çimenî ra yena bestekerdiş. Cêr de ez ino xusus ser o hewna vindena.

Mazlum Çimen’î ra goştaritişî mi ra zaf dima mi dî ke Hozan Beşir zî ina deyîri waneno û wendişê ey, wendişê Mazlum Çimen’î ra zaf cîya yo. Hozan Beşir terzê xo de waneno ina deyîri. Wendişê Hozan Beşir’î de sazi dahîna vîş yena şuxulnayîş û deyîrbaz pey zimîya(yankı) vengê xo deyîri xemilneno. Seke şima zî zanê, bi hawayo pêroyî terzê Hozan Beşîr’î inawa yo. Ewtîya de ez lînkê varyantê Hozan Beşir’î ronena ke şima deyîra ey bigoştarî û fehm bikerî ez behsê senî yew deyîri kena: Lînk

Mazlum Çimen zî varyantê xo de sazi şuxulneno labelê esil bi xo pey enstrûmana ‘’ney’’i reng dano deyîri. Varyantê Mazlum Çimen’î de cayê ke tewr zaf weşê mi şinê, cayê ke ina neyi cenîyena yê. Ez ewtîya de lînkê deyîra Mazlum Çimen’î zî ronena ke ê ke hema nêgoştarita wa bigoştarî. Yan zî eke şima rewna ra nêgoştarita, wa bîra vîrê şima: Lînk

Ez wirdî varyantan zî zaf wext est o ke goştarena û wirdînan ra zî seyyewbinî hes kena. Seke wirdî varyantî, di keyneyê minê dilet î. Esil bi xo ‘’goştaritiş’’ beno ke çekuya raşt nêba semedê inê deyîran ra. Ez tene nêgoştarena, seke ez sey oksijenî ancena zereyê xo inê deyîran, seke ez deyîri mîyani de emir kena.  Labelê ez her wext nişna bigoştara û nêgoştarena zî. Çimkî inê deyîrî, deyîrê her wextî nîyê. Semedo ke kê inê deyîran ra tewr zaf keyîf bigîrê, gerek halê ruhê kê mûnasîp bibo. Eke ez yew gama normali yew gama rojaneyi de inê deyîran ra yewî abikera, seke ez vera a deyîri de yew bêhurmeteyi kena. Semedê goştaritişê înan ra gerek halê ruhê mi normal nêbo.

Heto bîn ra çîyo ke tewr zaf mi kaş keno inê deyîran, vateyî înan î. Mûzîkê wirdî varyantanê inê deyîran yew kinar, vateyê înan yew kinar… Seke mi cor de zî va, vateyê wirdî varyantan eynî yê, tene vatoxî û mûzîkî bedilîyenî.

Ewtîya de ez wazena vateyê înê deyîran binûsa ke şima nêvajê ino gêj vano se...

 

Mem nelere gark olmadı Zin’in ateşi için

Ferhat dağlar delmedi mi Şirin’in düşü için

Kusur ise her saniye her yerde seni anmak

Mecnun az mı yemin etti Leyla’nın başı için

 

 

Gözlerinin dokunduğu her mekan memleketim

Bakıver de uzamasın gurbetim esaretim

Ahmet Arif hasretinden prangalar eskitmiş

Beni böyle eskitense prangalı hasretin

 

Sana yine sana yandım Nesimi’de dün gece

Gözlerinle yüzüleyim bend olayım Hallac’a

Böyle hüküm buyurmuşlar Tanrılar divanında

Ha ben sana yollanmışım ha Muhammed miraca

 

Cümle cihan güzelleri yüzlerine ben örsün

Gözlerin balyozu oldu içerimdeki örsün

Ruhumdaki fırtınalar Merih’i usandırdı

Nuh'a haber eyleyin de gelsin de tufan görsün


Çi şîîrêka pîli! Çi şîîrêka dewlemend! Û çi şîîrêka hêzdar!

Bitaybetî cumleya ‘’ Ha ben sana yollanmışım ha Muhammed miraca’’ seke destê yew mehluqatî ra nêvejîyaya! Seke corî ra yew qatê bimbarekî ra helqetîyaya û ameya war. Yew însan zereyê xo de senî yew eşq bikirişo ke ina cumle ey ra teber bena? Senî yew cenî muhatabê ina cumle bîya ke ina dîna de emir kena? Axx! Çand emir lazim o semedê muhatab bîyayîşê ina cumleyî ra?
Labelê werekna tene yew cumle bibînê ke inawa mi têser têbin bikerdinî…Hele wa bêrî pêser pêro aşiqî, pêro şaîr û serxoşî… Wa bêrî pêser û bipeymawî giraneya cumleya ‘’Gözlerinin dokunduğu her mekan memleketim’’ î…Yew citaya çiman senî her ca kê rê kena welat? Axx! Ay senî yew welato ke mîyani de tene yew mêrdim emir keno?

Kê vateyanê yew deyîri ande begom bikerî û seran dima bander bibê ke wayirê inê vateyan kam o… Inê vateyî kam şîîri ra ameyî girewtiş û a şîîri, senî yew şîîr a? Eya, ez newe waqifê inê malumatan bîya...

Yew aşmi ra ver ez Istanbul’î ra ageyraynî Mûş, rayîri ser o ez yew şewi Malatya de embazêk hete de vinderta. A şewi, bişeklêko spontane ez înternetî de yew sîte ra bander bîya ke deyîra Feryad-ı İsyan'i, esil bi xo zaf yew şîîrêka pîli ra ameya girewtiş û nuştoxê ina şîîri bi nameyê Ozan Emekçi(Ali Haydar Levendiz) yew deyîrbaz o ke wareyê xo de deyîrbazêko namdar o. Ewtiya de ez wazena bikilmî behsê ino hunermendo serkewte bikera. Ozan Emekçi, kurdêko elewî yo û Maraş’î ra yo. Qirkerdişê Maraşî de pîyê ey yeno kiştiş û dima 1980î de hetê dewleti ra hemwelatîyî(vatandaşlık) ra yeno vetiş û surgunê Almanya beno. Di kitabe şîîran yê Ozan Emekçi estê ke nameyê kitabo ewilîni, Özgürlük Mahkumları yo û sera 1996î de ameyo çapkerdiş. Nameyê kitabo diyini, ‘’Feryad û Isyan’’ o ke 1998î de yeno çapkerdiş. Inê kitaban ra kitabê Feryad û Isyan'î yo ke ewro wesîleyê ino nuşteyî bîyo…

Kitabê şîîran ‘’Feryad û İsyan’’ seke qapaxê ey de nuseno, sey yew destani, yew şîîra dergi ra yeno meydan. Feryad û İsyan, hem nameyê ina şîîri hem zî nameyê kitabi yo û ina kitabi de tene ina şîîri ca gîna. Şîîra Feryad û İsyan, 77 heb çarane(dörtlük) ra yena meydan û deyîra Feryad-ı İsyan'i, tene çar heb çaraneyê ina şîîri ra ameya bestekerdiş. A sîte de şîîra Feryad û İsyan’i 77 heb  çaraneyî xo reyde ca gîna. Mi a şewi beno ke yew saeti ra vêşîr ina şîîri a sîte de wendi… Ge ge yew çaraneyî ser o ez panc daqqa vinderta. Ti mevaji sey çaraneyî ke ameyî bestekerdiş, çaraneyê binê zî zaf weş î. A şewi ez qayil nêbîya ke wendişî reyde ina şîîri biqedîya… Hema hema her çaraneyê aye, sey manîfestoyê yew hîsî bî. Semedo ke şima zî Şîîra Feryad û İsyan’i biwanî, ez lînkê a sîte ewtîya de ronena: Lînkê Şîîri 

Eynî şewi ez dekewta înternet ke kitabê ‘’Feryad û İsyan’’i biherîna. Eke tene yew kitabi, sîteya yew sahafî de vejîyayo rotişî. Mi ca de herînayi û ewro wexto ke ez ino nuşto nusena, ino kitab ha kişta mi de vinderte yo. Cî ko kewta mi dest, ay rojî ra çimê mi de seke yew kitabo bimbarek o. Fitrafê qapaxê kitabi ke mi cor de sereyê ino nuşte de ca dayo ey, kitabê xo ra mi kaş kerd.

Kitabê Feryad û İsyan’i raya ewilîni hetê Mazlum Çimen’î ra ameya bestekerdiş ke Mazlum Çimen û Ozan Emekçi, embazê yewbinanê gedeyeyî yê. Badê Ozan Emekçî bi xo zî Feryad-ı İsyan’i waneno ke lînkê wendişê ey zî ez ewtîya de ronena. O zî zaf weş waneno ina deyîri: Lînkê Deyîri

Tewr peyenê ino nuşteyî de ez wazena ke kitabê Feryad û İsyan’i ra ca bida yew çaraneyi û binê aye de zî zazakîya aye binûsa. 



  

 

         Eke îmanê mi est o birûyê to mujeyî to zî dînê mi

         Muhammed ageyreno Kabe la ey mi ti ya hetê mi

         Musa çogana xo ya namdari reyde çarmîxa xo reyde Isa

         Wa pêro bitemamî ey to bî çimê to ey mi