AP HUS'Ê MA

 Amed, 2018, 64 rîpelî

Kitabê ke mi Amed de Fuarê Kitaban yê Tuyapî ra herînayî ra yew zî kitabê Roşan Lezgînî Ap Hus bi. Seke şima zî zanê ino fuar êlulê 2019î de bi.  Tabî ino kitab miyanê kitabanê bînan de vîndi bi. Heta çend wextî ra ver koşeyê kitabxaneyê mi de vinderte bi. Wexto ke mi dest bi wendişê kitabî kerd, mi xwi rê va gerek ez inê kitabî ser o çend çiyan binûsa. Qismet ewro bi. Semedê inê nuşteyî mi nuştoxê kitabî mamosta Roşan Lezgînî reyde zî qisey kerd.

Qehremanê hîkayeyanê enê kitabî Ap Husê Keyê Hesan, seke sereyê kitabî de nuştox vano, pêarde (kurgu) yo. Xelet fehm mekerê, o bi xwi pêarde yo, hîkayeyî ma ney. Senî ney? Inê hîkayeyan ra tayê beno ke yew cumle ra îbaret biyê, tayê sereyê sewbîna kesan ra vîyartê û tayê zî sewbîna şekil de ameyê ciwîyayiş. La nuştoxî heme dormareyê Ap Husî de newe ra viraştê û seke qehremanê hemîne Ap Hus bo, o qeyde xeliqnayê. Yanî Ap Hus sey tîp karaktero xeliqnaye yo. Labelê wexto ke kê hîkayeyan wanenê, ino xisûs qet nîno çimanê merdimî ver. Çinkî Ap Hus û hîkayeyî zaf weş pêameyê. Zaten seke sereyê kitabî de nuştoxî vato, her dewa ma de yew Ap Hus esto. Semedê inê ra wendox wextêko kilm de Ap Husî sey dewijêkê xwi veyneno û tira hes keno. Zaten edebîyat zî wina pêarde (kurgu) yo, îlhamê xwu cuye ra, ciwîyayiş ra gêno.

  

Ap Hus zaf hetan ra Mela Nasredînî maneno. Hazircewabey, zeka û mîzahê ci. Sey Mela Nasredînî, eyarê fekê Ap Husî zî çin o. Her game her ca de her çî fekê ci ra vejîyeno. Tayê hetan ra Mela Nasredînî ra cîya kuweno. Ma vajî Ap Hus mela nîyo û melayan ra hes nêkeno û beyntarê ci û melayan weş nîyo. Inê xisûsî ser ma eşkenê vacî ke hîkayeyanê Ap Husî de zaf ray metnocêrin (altmetin) yaxût mesajê pîl û xorînî estê. Inê mesajî zafane polîtîk û dînî yê.  Xisûsen hîkayeya ''Barekerdişê Biratîye'' û ''Melayî Nêdanê, Gênê!'' ina babete ser o zaf muhîm ê. Kinarêk ra wendoxî huwnenê, kinarêk ra zî danê fikirîyayiş. Ap Hus zaf ray ekserîyetê komela kurdan temsîl keno û fikirê komelî fekê Ap Hus ra yenê eşkerakerdiş. Sîstemî û dînî rexne keno.

Hîkayeyê Ap Husî 2010 ra nat  zazakî.net û Newepel de ciya-ciya, qisim-qisim weşanîyayê. 2018 de nuştoxî inê hîkayeyî ino kitab de pêser kerdê û weşanayê.

Seke nuştoxî destpêkê kitabi de vato hema her dewa ma de yew Ap Hus esto. Wendox kitab de Ap Husê xwi zî veyneno. Ma pêro zanê ke her dewa ma de yew Mela Nasredîn, yew Ap Hus esto. Çiyo  muhîm o yo ke, ma bişênê qiymetê Ap Husanê xwi bizanê. Binûsnê û qeyd bikerê.

Kitabi 2018 ra nat yew çap kerda, çapa ewilîne ha qedîyena, tay menda. Çapa diyine ko wexto nizdê de vecîyo.

Mi gore qapaxê kitabî zî standardan ra yew duşt cor de yo. Weş biyo.

Peynîya kitabî de hîrê hebî hîkayeyî estê ke her çendî qehremanê înan Ap Hus nêbo zî, terz û pêardişê înan yew o. Nuştoxî va, semedo ke terzê înan yew bi, ma waşt ke înan zî daxilê inê kitab bikerê, wa teber de nêmanê.

Ziwanê kitabî de zî tu problem çin o. Ziwanêko fesîh û edebî ameyo şixulnayiş. Çinkî nuştoxê ma xebatkarê pîl yê zazakî yo.

Mi Ap Husê Keyê Hesan ra zaf hes kerd. Ez vana şima zî ko hes bikerî!

Çapo Yewin: Amed, 2018

Edîtor-Redaktor-Nuştox: Roşan Lezgîn

Weşanxane: Weşanxaneyê Roşna