Semedo ke rengê mexmele zî sipî yo, vatişê mexmelsipî fekê zazayan de vila bîyo. Tabî ino wareyê Pîranî de wîna yo. Sewbina wareyanê zazayan de inoi şuxulnayiş esto çino ez nêzana.
Ez bi xo şuxulnayişê ina çekuye ra xeylêk keyf gêna. Wîna şuxulnayişê, reng û tehm danê ziwan. Wîna sewbina nimuneyê zî estê ziwanê ma de. Mavajî herinda çekuya hamîla ra vanê pizenêweş. Cinîka ke gede/a ardo/a tira nêvanî gede/a ardo/a. Vanê, yew kişt bîya. Kê eşkenî nimuneyan bizêdnî.
Dirike zî goreyê mi zazakî de yena herinda mehnaya agit. Çimkî ê ke yew tezîya da yan zî yew mergê dima, deyiranê derdan vanê, bermenî û çizzenî, semedê înan ra vanê ê kesî diriknenî. Çîyo ke ê kenî, dirriknayiş beno. Yanî agit yakmak. Semedo ke kokê çekuye zî dirrik a, ma şinê herina çekuya agit ra zazakî dirrike bişuxilnî. Ina çekuye ra zî zaf hes kena ez. Herina çekuya agitî ra zazakî de sewbina çi şuxulyeno ez nêzana. Ez raşti zî nêameya.
Tabî babeta ino nuşteyî gramerê zazakî yan zî çekuyanê zazakî nîya. Mexmelsipîyê bi xo yê. Dirika înan a.
Tabî inê mexmelsipîyê ke ez behsê înan kena, mexmelsipîyê dewro modern nîyê. Ê ke emirê xo bajaran de vîyarnayo, dest û lingê înan nêqirmiçîyayî, derze nêwegiroto nîyê.
Zatenî ê ciniyê, mexmele zî xoserranêdanî. Qemt û eşarban xoserradanî. Riyê ino ra ina dirrike, dirrika mexmelsipîyanê dewan a.
Ê ke, ciwaneya xo de kîlometreyan reyde derzeyê çaran wegîroto, pê keşa xo kiriştişî reyde kerrayanê hêgayan weçînayo, birojan reyde o hêga sabale kerdo û hewna birojan reyde cuwenê o hêgayî kuto... Ê ke, linga înan de yew citaya solanê naylonan, yew fistano kehan ke eybê înan limneno û yew qemta ke mîneyê xo de besta ke pê mîneyê înan nêdejîyo... Ê ke rîyê mektebî nêdîyo...
Ê ke, pizeyê înan de yew heşt aşme cirne kuta, aşma rojeyî de bê wer û bê aw dêza velgê ronaya, binê tînca teştareyê ke mezgê kê helinena de gayan reyde cite kerda... Ê ke keye de yew pesê însanan, axurî de yew pesê heywanan miqat kerdo... Ê ke hema pancêsserreya xo de pîyê xo rê semedê cinîya hîrêyin ra bedîl bîyê, heta ke banderê kayê gedeyeyi bîyê ameyî zewijnayiş, hema nêzanayo sereyê yew kerge cêra bikero labelê kulfetê merde, vistewre û vistirî ameyo înan rê wenayiş...Ê ke pîyê xo reyde bedîl bîyê û şîyê yew pancar serre girewto, hema pancês serreya xo de... Yew qefleyê gedan ardo, emrê merdeyê înan bese nêkerdo ke eyelanê xo pîl bikero û milê înan de mendê inê qefleyê gedeyan... Ê ke nîmeyê emirê xo bê mêrde vîyarnayo û des heb gedeyê tik û tena pîl kerdî... Ê ke tern û ciwaneya xo de bîyê vîya û ino sifet yew emir înan ra dusayo... Ê ke binê bandora vistirî de biserran reyde asin cawito bakir rokerdo û wexto ke wayirê veyvan bîyê zî hetê veyvan ra tehda dîya, qiymet nêdîyo... Ê ke des heb lajê xo yew ode de miqat kerdo labelê des heb lajan nişnayo keyeyanê xo yê hûr û hera de ca bido înan... Ê ke nişnayo tornanê xo de pêbikero, dewe de dayê bîyê bajar de nîne... Ê ke hewtay sere ra dima tirkî bandêr bîyê.. Ê ke extîyarey de her aşm keyê yew lajê xo de pê meeşê xo yê 65î sey koçber emir kerdo...
Ê ke hema hîkayeya înan nêameya nuştiş, kilama înan nêameya vatiş û hema yew semedê înan ra nêdiriknayo.
Ey wendox!
Ina, dirrika înan a.
Helbet şima zî ê ke cor de ameyê humaritiş ra yewî zî bibo şinasnaya. Eke nêşinasnaya zî eşnawita.
Bûya înan belî ya. Terraqa înan, reng û vengê înan. Dewan de fek beran de yan zî ortmeyan de yew kursî sero ronişenî. Binê seya tuyeran de. Dar û ber, kerg û varikê, dawar û golikê heme kesî ra vêşîr xemê înan de yo. Şîretê înan sey awka zemzemî yo. Estanikan vanê, şewanê dergan û pêpeynîyan de...
Deyiran vanê, deyiranê ke wextî wextan de sey xo yew mexmelsipî ra, maya xo ra, pêhesîyayî.
Diriknenî, labelê dirika xo ney...Emirê înan, feqîreyi û belengazeyi de vîyarto. Roşn înan rê caran nêakewto. Tînca nimajî reyde germin nêbîyê ke ey êreyî reyde germin bibê!
Dewe da par yew mexmelsipî merdi.A bi xo vatinî, lajê mi Dîyarbekir de yew koşk de beno, labelê para mi yew şibaka ey çin a! Merdeyê aya rewe merdibi. Dewe de keyê xo de tik û tene ciwîyaynî. Yew nimaj cîranê ya venda ya denê, veng tira nêvejîyeno. Şinê zereyê xewşî ke ha kursî sero ronişteya. Labelê bêgan ronişteya... Kes nêzano keyna ay kursî sero gan dayo. Tik û tene yew keye de gan dayiş. Belkî gangîr şermayeyo ganê ya girewtişî ra... Seke sereyê payîzî de yew pelê dari dari re bikewo... Ne hayîya kesî bere esta, ne zî nezerê kesî de qiymetê ay pelî. A zî wîna kewta heyat ra. Oxma ke tene yew leşe nîya here bena. Yew qeydê qedîm keweno binê here. Yew romana pêpeynî...Yew dejo bêbin a game qedîyeno. Nefeso peyenî reyde. Dima tayê rîtûelê bêfaydeyî yenê ca. Hîrê roj tazîye ronîyena. Her roj di ray wer pewjîyeno. Heywan serebirîyeno. Mexmelsipîya mi ge ge hîrê roj eynî çî werdinî labelê tazîyeya ya de her roj sewbina çî pewjîyeno.
Şima nêdî ke çand aşm ra pey henda a mexmelsipî ameyi viraştiş. Tirba berze. Goristan de belî kerda ya. Eşkera ya.
Yew defter wîna qefelîyeno. Wîna birîyena qirrîya yew mexmelsipî. Qirrîya bêvengi.
Wîna hîkyeyan kê şinê bizêdnî. Eke kê vajê kê binusî, heyatê înan ra her yewî bena yew roman. Yew roman ke her pelê ya ra yew dirike peyda bena. Ê, yew cinî ra zaf vîşêr ê. Pî bîyê, way û bira bîyê, setar bîyê... Ê... Dayikê ma, dapîrê ma... Her gu yewi erjena ke, cayo ke pay bere nena kê pê sîm virazî.
Ziwanê ma zî deyndarê înan o. Wesfeyê kiriştoxê ziwanî anê ca. Ziwanê înan, ziwano fesîh û zelal o. Sey camêrdan nêşîyê esker, xebat û xurbet. Nêşîyî û ziwanê înan nêxerepîya. Sey yew çimeyê ziwan î. Hema hema pêro xebatî ke zazakî sero benî, çimeyanê fekkî de tewr zaf inê mexmelsipî est î. Weş û war bibê.
Labelê nika kemîyenî. Kemîyayî. Her gu roj kemîyenî. Goreyo ke mi cor de îzah kerdo, wîna mexmelsipîyê zaf kemîyayî. Dewro modern ra mexmelsipî nêvejîyena.
Heyhat wendoxa/o delal! Dejê ke tarîxê komelî ma ra nesilîyenî, bandora xo tewr ewilî mexmelsipîyanê ma sero ronaya. Tewr vîş, înan tehda dîya. Bêdewleteyi, tewr vîş mîneyê înan derenayo.
Sey ino nuşte, sewbina tû nuşte çino ke mi nuştişê ci de wîna zehmetî anta. Mi kerd ke ez dirika înan binûsa labelê ez vana qay mi nişna tene dirika vîst û çar saetanê înan binusa. Wa ê, weş û war bî.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder