SEYEHMED Û XECÊ

 

Seyehmed û Qeda (Qeragîtran) birayê yewnan î. Pî û may înon mirenî. Wirdî birayî vonê “ma şonê felek^[1] ra heyfonê xu gînê. Kuwenî rayîr û şonê koyê Sîpanî. Qeda ewra di yew maxara mîyon di yew te veyneno û ti ra zaf terseno. Zonê ey gîrîno. Nişno Seyehmedî ra cayê ay çî vajo. Ageyrenî cayê rakowtişê xu. Seyehmed Qeda ra vono:

- Qeda tu ewro felek dîyo û zonê tu girîyewo.

Qeda, orteyê şewi xu aqilîno û vono:

- Felek ha filon ca di filon maxara do. La ma pey nişnî.

Seyehmed Qeda ra vono:

- Ti hela min û yê sêr biki maveynî ez se kena bide.

Seyehmed xu veradono şono a maxara. Ay çî reydi erzenî yewnon û yewnon benî onê, yewnon çarnenî û roj piro tadîno. Peynî di Seyehmed ey dono erd. Ay çî sîneyê xu akeno ke eki yew cenî ya. Vona:

- Mi vato kom ez daya erd, ez ey gîna. Ez tu gîna.

Seyehmed vono:

- Ney wullayî ez tu nîgîna. Ez gerek felek tewşa. Ez nêzewecîn.

Ona vono û şono Qeda het. Qeda ra vono:

- Tu yew gelta cenî dî, zonê tu gîrîya; ti senî felek tewşenî?

Qeda zî Seyehmed ra vono:

- Tu nimaj ra yew gelta cenî çarnaya û zor daya ard. Ma senî felek donê ard?

Wirdî zî wardenî şonî. Rayîr di raştê yew çerçî yenî ki şar heme çîyê ey ti ra tirawito. Şonê heqê ay çîyê çerçîyî dizdon ra gînê û donê çerçî. Çerçî cay dikonê xu înon rê vono û vono:

- Rojo ke şima zewecîyay çi îhtîyacê şima bi ez dona şima.

Don piro şonê wirdî pîya. Şonê şonê raştê yew çadiri yenî. Kişta çadiri di yew cenî tik û tena ronişte ya. Nameyê ina cinî Xec a. Ê zî şonê kişta çadirî di vindenî. Cenî ra vonê:

- Ti sey waya ma ya, yew fikrê ma xirab çin o. Ma xu rê ewte di vindenî.

Seyehmed Qeda ra vano:

- Bî ma gulaş bikî. Ma kom komî da erd, werê estoron o binî dono.

Wirdî pîya gulaş kenî û Qeda xu sist keno, kuweno binê Seyehmedî û gulaş vîn keno. Qeda şino Seyehmed bido ard la nêdono. Seyehmed Qeda ra vono:

- Ney, tu xu sist kerd. Bî ma newe ra gulaş bîgê.

Hewna gulaş gînê û Qeda hewna erd guneno. Êrey şeş heb birayê Xeci yenî. Waya xu ra persenî:

- Inê wirdîn tu ra çî va cay?

Xeci vona:

- Ney, mi ra çî nîva. Mi ra va “ti sey way ma ya”. Nimajna gulaş kenî.

Weyra ra pey Seyehmed û Qeda, şeş birayonê Xece reydi benî ombaz cî. Pîya şonê seydi.

Wext vêreno şono, Seyehmed birayonê Xeci ra vono:

- Şima gerek Xeci bidê mi.

Qeda Seyehmedî ra vono:

- Ma pêro hewt heb lajek î û pa bi tu ra heşt tenî. Ti tene bizewcî û ma bimonî beno?

Seyehmed vono:

- Ya şima mi zewecnenî ya zî ez şima heme hewtinon reydi herb kena.

Ê zî vonê “tamom” û Xeci donê ey.

Seyehmed vono:

- Ay çerçî ma ra vatibi, eki şima zeweceyî bîrê ez heme çî şima dona. Ez şona heme çî xu ey ra gîna.

Seyehmed kuweno rayîr û şono. La rayîr di yew şik dekuwena zereyê ey û xu bi xu vono:

- Nêbo nêbo Qeda çim fîno cenîya mi?

Deyax nêkeno û ageyreno. Ageyreno û Qeda ra vono:

- Willayî bawereya mi bi tu çin a. Ez semedê ino ra ageyra ya.

Qeda vono:

- Eki bawereya tu bi mi çin a, destonê mi besti, ningonê mi zî qeyd ki û şo.

Seyehmed destonê Qedayî besteno û ningonê ey zî qeyd keno û kuweno rayîr şono.

Ay cayon di yew axa beno ke zera ey Xeci di bena. Wazeno Xeci bigîro. Şoneyê ino axayî yeno Xeci het. Xeci şeker dona ey. O zî şeker gîno şono dewa axayî. Axa ti ra perseno:

- Ino şeker çî yo?

Şone vono:

- La qey ti nêzonî, şîrneyê Xeci werdo. Seyehmed Xeci girewta û ino zî şîrneyê înon o.

Axa wardeno, çi ke eskerê jey estî warizneno û vono “ez gerek şîra Seyehmed bikşa û Xeci bigîra”. Eskerê ey şewi şonê dormareyê çadira Xeci gînê. Xeci bermena. Qeda ti ra perseno:

- Xeci qay ti bermena?

Xece vona:

- Dormareyê ma di çileyî veşenî, ez tersena.

Qeda vono:

- Ti ma rê yew çay virazi û metersi. Ez wardena pêrinon kişena.

A gomi Qeda hîz dano xu, ewnîno ke dest û ningê ey beste yî. Xu vîr kerdo ki Seyehmed ey besto. Ageyreno Xeci ra vono:

- Willayî ti edî venday heme şeş birayonî xu di. Ez hînî nişna.

Eskerî axayî heme şeş birayon kişenî û Xeci zî gînê benî. Qeda zî birîndar beno. Seyehmed ke ageyreno xu bi xu vono “mi zonaynî Qeda Xeci gîno beno”. La ewnîno ki Qeda birîndar o û yew kinarî di viste yo. Fehm keno ki karê Qedayî nîyo.

Qeda, pêro mesela Seyehmedî ra vono. Vono “filon axayî Xeci berda”. Qeda dima mireno. Seyehmed ey defin keno û estora ey veredano. Dima cilonê xu bedilneno, xu feqîr keno û şono dewa ay axayî. Dewi di şono yew pîri het. Pîri giştireyî ey ra ey şinasnena. Seyehmed pîri ra vono:

- Pîrey ti şina şîra Xeci het?

Pîri vona:

- Wullayî ez vaja ez şona.

Hîrê çar heb altin dono a pîri û pîri wardena şona. Giştireyî Seyehmed zî ti ra gîna. Tikê mast^[2] xu reydi gîna û şona Xeci het. Ay giştire zî dekena zereyê mastî. Xeci ra vona:

- Ti a hesra ki pê nalena eke nêverdena ti ino mast bora, barî gişta xu tiraki, qe mewri.

Xeci ki giştire veynena, vona “pîrey bi zere”. Xeci pîre ra vona:

- Pîrey ez mêşt^[3] axa xapinena û ti ra vona “ino yew hefte ez zere da. Ez eciz bîya û wazena ki tikê vejîya teber”. Ez siba inawa vejîna teber, ti zî şo Seyehmed ra vaji “Xeci û axa mêşt vejînê teber”. Eki şina wa bîro mi bîgro.

Rojo ki Xeci û axa vejînî teber, Seyehmed yeno axa kişeno û Xeci fîneno peyê xû, gîno şono.

Şono şono û yew yabon di vindeno. Betlîno û sereyê xu çokdê Xeci ser o neno. Xeci zî sereyê ey vilnena. A gomi Xeci ewnîna ke tonê kelkoyî^[4] yew marî dima yî û înon ra yew, ay bînon fetilneno. Xeci ki înon veynena, hiwena û Seyehmed ra vona:

- Ay kelkoyî, sey tu cîhat o.

Xece ki hiwena, Seyehmed vono:

- Ti pey keçela sereyê mi hiwaya, tu ez kerda ombazê ay kelkoyî. Ez heta ki ay kelkoyî nêkişa û goştê ey nêbora, ez nêvindena. Qay ti senî mi û kelkoyî yew kena, ti senî vona “ti sey kelkoyî cîhat î?” Ti ewta di ronişi û pavey mi vindi.

Seyehmed şono kel kişeno û keno ki ey serebirno. A gomi kel hema gon nîdayo û ninga xu weşanono. Ninga kelî Seyehmed rê gunena û Seyehmed zinar ra kuweno war. Orteyê zinari di yew vinişkêra wişki est a. Seyehmed cor ra a vinişkêr rê guneno û vinişkêr pizeyê ey ra şona, mîneyê ey ra fînena teber.

Xece vindena vindena, la Seyehmed nîno. Vona “ez ey dima şîra”. Ard di vewri est a û herindonê Seyehmedî taqîp kena. Şona resena ki yew kelkoyî ha ard di kewte yo û sewlê Seyehmedî zî ha kişta ey dî. La Seyehmed nêaseno. Tikêna over şona ki yew nalî yena goşonê ya. Ewnîna ki Seyehmed zinarî ra kewto û yew vinişkêr zereyê ey ra şîya. Venda Seyehmedî dona. Seyehmed ya ra vono:

- Ti mi caverdi û şo. Sebebê birayonê tu û sebebê birayê xu ez a. Inê gureyî pêro mi verpîdayî. Ti xu rê şo û bizewecî. La wexto ki ti zeweceya û yew gedeyê tu bi, nomey mi poni.

Xece vona:

- Ez cayêk nêşona.

Dima a zî xu vir kena war. A zî şona a vinişkêr ra monena û mirena.

---

^[1]- felek: ezraîl, gangîr (bi tirkî: Azrail)

 

^[2]- mast: qatix (bi tirkî: yoğurt)

 

^[3]- mêşt: siba (bi tirkî: yarın)

 

^[4]- kelkoyî: pezkovî (bi tirkî: dağ keçisi)